محمدجابر قنبری - مربی گروه حقوق دانشگاه پیام نور

یکی از الزامات اساسی در دستیابی به سبک زندگی اسلامی، ترسیم حقوق افراد و تکالیف ایشان است که پژوهش حاضر به دنبال ارائه ی نظام گونه ی آن در چارچوب مبانی، زمینه ها و اهداف، از رساله ی حقوق امام سجاد علیه السلام و مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی می باشد. یافته های تحقیق، پذیرش اراده ی خداوند به عنوان خاستگاه حقوق را نشان می دهد. از این رو حق خداوند، نخستین حق بر مسلمان محسوب می شود. این تصریح در مبنا، تکلیف محوری در سبک زندگی اسلامی را برجسته می سازد. حقوق متقابل افراد در مقابل یکدیگر نیز یکسان نیست؛ مادر و پدر در خانواده، همسایه و معاشرت کننده در جامعه نمونه هایی از صاحبان حقوق مضاعف در مقابل انسان می باشند. به طور کلی سبک زندگی متأثر از نظام حقوقی اسلام بر دو بستر اخلاقی و دینی استوار است. در رابطه با زمینه و بسترهای فوق، نمونه های زیر قابل اشاره است: پیش بینی رعایت حقوق زیردستان، تأکید سیاست حقوقی بر پیشگیری و اولویت عفو و بخشش در ضمانت اجرا، پیش بینی اصول اخلاقی دادرسی، اصل قرار دادن برائت و حسن نیت در رفتار، توجه به اقامه کنندگان فرائض دینی از جمله حق اذان گو و پیش نماز، تأکید بر عدم مطلق بودن مالکیت به عنوان یکی از اساسی ترین حقوق انسان در جامعه و جهت گیری تملک اموال در مسیر ارزشهای دینی از حیث شیوه ی تحصیل و محل مصرف آن در دوران حیات و حتی پس از فوت. نتایج تحقیق نشان می دهد اجرای قواعد حقوقی در سبک زندگی اسلامی به جهت استقرار آن در چارچوب اخلاقی- دینی، تعالی اخلاقی و تحکیم پیوندهای مذهبی را نیز به دنبال خواهد داشت.

سبک زندگی، نظام حق و تکلیف، رساله ی حقوق، بستر اخلاقی- دینی