فاطمه قره داغی قره تپه - کارشناس ارشد علوم و صنایع غذایی مدیریت جهاد کشاورزی نوشهر، ایران
مسعود هدایتی فر - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آیت الله آملی، آمل ، ایران

منابع پروتئین حیوانی و دریایی منابع متراکم پروتئین هستند که ممکن است حاوی 54% تا 90% پروتئین خام بر اساس ماده خشک باشند این منابع پروتئینی در مقایسه با بسیاری از منابع پروتئین گیاهی حاوی مقدار بیشتری غیرقابل تجزیه در شکمبه است. به طور کلی احتیاجات دامهای کم تولید را می توان با سنتز پروتئین میکروبی شکمبه تامین کرد زیرا حدود 60 تا 85 % پروتئینی که به روده باریک می رسد دارای منشا پروتئین میکروبی است اما پروتئین میکروبی نیاز گاوهای پر تولید را برآورده نمی سازد. یکی از مهم ترین نگرانی ها در رابطه با استفاده از فراورده فرعی پروتئین حیوانی و دریایی در جیره مربوط به متفاوت بودن منبع مواد خام با شرایط فرایند است. این مواد باید به صورت بسته بندی نگهداری شوند تا از فساد آنها پیشگیری شود. امروزه از ضایعات کشتارگاهی استفاده های متفاوتی می شود که می توان به عنوان خوراک انسان، خوراک دام، لوازم آرایشی بهداشتی، لوازه تزئینی اشاره نمود. پودر خون یکی از منابع غنی از لیزین و منبع غنی از آرژنین، متیونین، سیتین و لوسین بوده و تجزیه پذیری پروتئین آن در شکمبه بسیار پایین است اما از نظر ایزولوسین فقیر بوده و به دلیل توازن ضعیف اسیدهای آمینه ارزش زیستی آن پایین بوده و همچنین قابلیت هضم پایینی دارد.

استخوان، پودر، دام، طیور، ضایعات