علی زارع پور - کارشناس شبکه لرزه نگاری یزد

در راستای توسعه شبکه لرزه نگاری کشوری و به دلیل وجود گسل های مهمی در استان یزد از قبیل گسل دهشیر، گسل بهاباد، گسل شمال یزد، گسل نای بند و کلمرد و ... همچنین همجواری با مناطق لرزه خیز جنوب، شرق، جنوبشرق کشور لزوم ایجاد شبکه لرزه نگاری در استان یزد مشهود بود. شبکه لرزه نگاری یزد از تاریخ 1377/7/15 با 4 ایستگاه لرزه نگار، 3 مولفه ای با لرزه نگارهای پریود کوتاه (Short Period) شروع به کار نمود. این دستگاه ها کلیه زلزله های رخ داده در محدوده استان یزد و استانهای همجوار با هر بزرگی ثبت می کنند. تا پیش از راه اندازی شبکه لرزه نگاری یزد تنها اطلاعاتی که از زلزله های رخ داده در محدوده استان در دسترس بودمحدود به اطلاعات موجود کتب تاریخی و زلزله های ثبت شده توسط ایستگاه های لرزه نگاری بین المللی می شد. با توجه به بعد مسافت، این دستگاهها تنها زلزله های با بزرگی حدودا بالای3/5 ریشتر از منطقه را ثبت و گزارش کرده اند. به همین دلیل، از دیر باز این منطقه از نظر فعالیت لرزه خیزی بعنوان منطقه ای آرام و کم خطر در نظر گرفته می شد. ولی اطلاعات ثبت شده در شبکه لرزه نگاری یزد گویای مطلب دیگری است. ثبت تعداد 16236 زلزله در محدوده ای به شعاع 300 کیلومتر از شهر یزد در فاصله زمانی 15 سال یعنی 1377/7/15 تا 1392/10/30 نشانگر آن است که استان یزد را نمی توان از نظر لرزه خیزی منطقه ای آرام و کم خطر در نظر گرفت. گرچه بزرگی بیشتر این زلزله ها کمتر از 3 ریشتر می باشد ولی وجود مناطق لرزه خیزی مانند بهاباد، بافق، طبس و خرانق و گسلهای مهمی مانند گسل انار (شرق یزد) و گسل دهشیر (غرب یزد) که از پتانسیل لرزه ای بالایی برخوردار است می توان استان یزد را جز مناطق با خطر نسبی بالا قلمداد نمود. وقوع زلزله ویرانگر بم زنگ خطر بسیار جدی برای شهرهای دارای بافت تاریخی مانند استان یزد است. شباهت زیاد بین وضعیت ساختمانهای بم، قبل ازوقوع زلزله وشهر یزد، جدی بودن این زنگ خطر را جلوه گر می سازد هر چند وجود ارگ تاریخی بم با عمری بیش از 2500 سال برای ساکنین این منطقه چنین باوری را پدید آورده بود که منطقه بم از خطر زلزله های ویرانگر در امان است اما از آنجاییکه قدیمی ترین بنای موجود در استان یزد مسجد جامع فهرج با عمری حدود 1400 سال می باشد و اطلاعات دقیقی از زلزله های تاریخی استان در دست نمی باشد لزوم مطالعات دقیق تر و نیز توجه جدی تر به مسئله مقاوم سازی ساختمانها در برابر زلزله امری کاملاً مشهود می نماید.

زلزله ، شبکه لرزه نگاری یزد ، باقت تاریخی ، گسل