صادق بافنده ایماندوست - استاد یار گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور
جواد اقدس طینت - کارشناس ارشد علوم اقتصادی و دانشجوی کارشناسی حقوق دانشگاه پیام نور

اگر چه اقتصاد کنونی بیشتر بر اساس اصول نئوکلاسیکی بنا شده است اما نباید از تاثیر نهادهای اجتماعی و حقوقی برچگونگی شکل گیری تعادل های اقتصادی غافل شد. اصول اقتصاد نئوکلاسیکی به خوبی چارچوبی برای بررسی چگونگی ایجاد تعادل در «شرایط موجود» را فراهم می آورد. شرایط موجود معمولاً مفروض و داده شده در نظر گرفته می شوند و در بیشتر مواقع انحراف هایی از واقعیت نیز دارند اما این انحراف ها نفی کننده سودمندی تحلیل های اقتصادی نیستند. با توجه به تاثیر مهم شرایط موجود بر تعادل های اقتصادی لازم است تا محققان اقتصادی، علاوه بر سنجش آماری و عددی تعادل ها به بررسی و تحلیل شرایط پیرامونی نیز بپردازند. خدمت وظیفه سربازی اجباری یکی از نهادهای تاثیر گذار در اقتصاد ایران است که معمولاً به دلیل نبود اطلاعات قابل استفاده و هم چنین ملاحظات امنیتی که در تخصص سایر رشته ها می باشد، آن چنان مورد توجه محققان اقتصادی قرار نمی گیرد. این در حالی است که به نظر می رسد خدمت سربازی اجباری تاثیرات اقتصادی فراوانی در جامعه ایران دارد و لازم است تا تحقیقات اقتصادی به اظهار نظر پیرامون این نهاد نظامی، حقوقی و اجتماعی بپردازند. این نوشتار با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی به بررسی اثرات اقتصادی خدمت اجباری می پردازد و چگونگی تاثیر آن برمحیط کسب و کار و همچنین تاثیر آن بر قدرت کارآفرینی نخبگان کارآفرین جوان را بررسی می نماید. به نظر می رسد تاثیرات منفی خدمت اجباری بر محیط کسب و کار و کاهش قدرت سرمایه گذاری نسل جوان قابل توجه باشد. در واقع معضل لزوم ترک کسب و کار و اعزام به خدمت موجب می شود تا آن دسته از کارآفرینان جوان که با اقتضای سن، قدرت ریسک بالایی برای سرمایه گذاری فردی دارند در محدودیت قرار گرفته و از هر گونه سرمایه گذاری بلند مدت خودداری کنند. افزایش متوسط سن ورود به خدمت سربازی به دلیل ادامه تحصیل نیز موجب تشدید این تاثیرات منفی شده است چرا که بخش قابل توجهی از کارآفرینان بالقوه و دارای قدرت ریسک بالا پس از سال ها بلاتکلیفی قبل از خدمت و پس از انجام خدمت تبدیل به افرادی می شوند با قدرت ریسک پایین و نیازمند به اشتغال زود بازده که توانایی سرمایه گذاری بلند مدت را ندارند و به اجبار خود جویای کار خواهند بود. اقتضای سن ازدواج و تشکیل خانواده نیز برشدت این مشکل می افزاید.

خدمت سربازی اجباری،اقتصاد نهادی،اقتصاد نظامی،محیط کسب و کار،کارآفرینی