فرشید جهانبخشی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه یزد
سیما تیموریان مطلق - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشگاه یزد
حمید سودایی زاده - عضو هیات علمی دانشگاه یزد

محدودیت منابع آب سطحی سبب افزایش بحران کم آبی در مناطق خشک و نیمه خشک کره زمین شده است. از این رو سفره های آب زیرزمینی یکی از مهمترین و مطمئن ترین منابع آب برای تامین نیاز جوامع بشری در کشورهایی چون ایران محسوب می شوند. برداشت بیرویه و مدیریت غلط این منابع پنهان سبب بروز پدیده بیابان زایی در این مناطق می گردد از اینرو مدیریت پایدار آبهای زیرزمینی از اولویت خاصی برخوردار است. در این رابطه سدهای زیرزمینی از جمله تکنیک هایی است که به کمک آن میتوان از طریق بهبود مدیریت منابع آبی موجود، بهره وری این منابع را افزایش داد. همچنین با استفاده از این تکنیک میتوان به هنگام خشکسالی با جمع آوری و استحصال آب هایی که از دسترس خارج میشود به مقابله با بحران کم آبی پرداخته و میزان خطرپذیری را کاهش داد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و بررسی مقالات پژوهشی مشابه در ایران و جهان به بیان لزوم توجه به کیفیت و کمیت منابع آب زیرزمینی کشور و بررسی پتانسیل و اهمیت احداث سدهای زیرزمینی در ایران پرداخته شده است. نتایج کار حاکی از آن است که سدهای زیرزمینی با توجه به هزینه پایین احداث نسبت به سدهای سطحی، روش ساخت آسان، امکان ذخیره آب بهداشتی و کنترل کیفیت آب از لحاظ شوری قبل از پمپاژ و مزایای بسیاری که نسبت به سدهای سطحی دارد برای مناطقی خشک و نیمه خشکی چون ایران میتواند یک روش مقرون به صرفه و ساده برای مدیریت پایدار آب های زیرزمینی باشند.

منابع آب، بیابان زایی، سد زیرزمینی، اقلیم خشک و نیمه خشک