تأثیر تغییر اقلیم بر سری زمانی پارامترهای اقلیمی و تبخیر- تعرق گیاه مرجع در یک اقلیم نیمه خشک

در این پژوهش، جهت بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر سری زمانی پارامترهای اقلیمی و تبخیر- تعرق گیاه مرجع در یک اقلیم نیمه خشک از داده های روزانه دمای بیشینه، دمای کمینه، رطوبت نسبی، سرعت باد، بارش و ساعات آفتابی ایستگاه سینوپتیک مشهد در دوره 2008-1961 استفاده شد. ابتدا میانگین ماهانه و سالانه پارامترهای اقلیمی و سپس تبخیر- تعرق گیاه مرجع ماهانه و سالانه به روش فائو- پنمن- مانیث به صورت کلی (ET) و به تفکیک دو جزء تابشی (ETrad) و آئرودینامیکی (ETaero) آن، محاسبه شده و نمودارهای سری زمانی مربوطه رسم گردید. در نهایت برای مشخص کردن حساسیت پارامترهای اقلیمی بر تبخیر - تعرق، آنالیز رگرسیون خطی و نیز رگرسیون چندگانه بر روی داده ها صورت گرفت. نتایج نشان داد که رطوبت نسبی و سرعت باد دارای روند کاهشی به ترتیب به میزان 1% و 6/. متر بر ثانیه در یک دهه و ساعت آفتابی دارای روند افزایشی به میزان 5% ساعت در روز در یک دهه بوده است. در حالیکه روند افزایشی دمای بیشینه، کمینه و متوسط هوا، معنی دار نشد. با توجه به اثر چهار پارامتر هواشناسی مؤثر بر تبخیر- تعرق، مشاهده شد که طی 48 سال مورد مطالعه،ETrad روند افزایشی و ETaero و ET0 روند افزایشی بسیار معنی داری داشته اند. بر اساس آنالیز رگرسیون خطی و رگرسیون چندگانه، مهمترین پارامترهای هواشناسی مؤثر بر تبخیر- تعرق گیاه مرجع به ترتیب عبارتند از: متوسط سالانه سرعت باد، ساعت آفتابی، دمای متوسط هوا و رطوبت نسبی. متوسط خطای نسبی مدل رگرسیونی 2/21% بوده و نشان از دقت قابل قبول آن دارد.

Keywords:

تبخیر- تعرق , تغییر اقلیم , پارامترهای اقلیمی , روند , مشهد