حمید نیسی مینایی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر
حسین محمدولی سامانی - استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
مهدی قمشی - استاد دانشگاه شهید چمران اهواز

یکی از مسایل مهم در زمان ساخت سد انحراف مسیر آب رودخانه است روش معمول انحراف جریان آب احداث تونل انحراف در تکیه گاه فرازبند و نشیب بند است که ارتفاع فرازبند با توجه به محاسبات تسکین سیلاب در مخزن فرازبند و ارتفاع نشیب بند نیز با توجه به منحنی دبی اشل ایجاد شده و همچنین با توجه به دبی خروجی (دبی تسکین یافته) از تونل انحراف بدست می آید بر این اساس عوامل مختلفی می تواند بر ارتفاع نشیب بند و فرازبند و در نهایت قطر تونل انحراف تاثیر گذار باشند از آنجایی که هزینه کارهای مربوط به انحراف رودخانه در حدود 10 تا 20 درصد هزینه ساخت کل سد است، تعیین پارامترهای تاثیرگذار بر سیستم انحرافی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله با بررسی کلیه عوامل موثر بر طراحی تونل انحراف، کلیه پارامترهای تاثیرگذار بر قطر تونل انحراف تعیین شده و یک روش حل مناسب و سریع جهت محاسبه آن ارایه شده است از نتایج این تحقیق می توان در بهینه سازی مربوط به قطر تونل به منظور تعیین کمترین هزینه بهره گرفت.

تونل انحرافی، سد مخزنی، انحراف مسیر رودخانه، ارتفاع نشیب بند، ارتفاع فرازند