نگاهی به ویژگی های استفاده شده در معماری بیرونی مساجد

هر شی یا هر موضوع و هرم فهومی دارای ویژگی یا خصوصیتی است که این ویژگی ها بعنوان وجه ممیزه آن با دیگر اشیا ئ موضوعات و مفاهیم دارای دو بعد باطنی وظاهری یا معنوی و مادی است. ویژگی های معماری بیرونی مساجد در این دو بعد توسط معماران گذشته بکار گرفته شده است که مستقل از یکدیگر نبوده ویژگی های هر کدام بر تقویت یا تضعیف مختصات دیگری تاثیر دارد به تبعیت از این، فرآورده ها، تجلیات کالبدی، فرهنگ و باروری های یک جامعه نیز مبین و نیازمند این خصوصیات خواهد بود تا توسط آن خود را معرفی نموده به تعامل و تقابل و گفت و گو با دیگران برخیزد. بنابرانی این ویژگی های منحصر به فرد در معماری مساجد توانسته اند به تمامی نیازهای فرمی، بصری و زیباشناسانه که در یک شهر اسلامی به آن نیاز است پاسخ دهند و آن را برطرف سازد. در معماری مساجد به شکل مختلف و از روش های متفاوتی در معماری بیرون بهره گرفته شده است. از آنجا که ویژگی های به کار گرفته شده در مساجد نقاط مختلف ایران متنوع است و پرداختن به همه آنها در این مقاله میسر نیست تنها به نمونه هایی از نکات ظریف هنر معماران در سطوح بیرونی پرداخته شده است. معماران این سرزمین توانسته اند در طراحی مساجد به ویژ ی هایی از جمله سازگاری با کالبد شهر اسلامی، استفاده از طبیعت، تزیئات، رنگ، بهره گیری از نور، برجسته کردن اجزای فرم، سادگی، نقشبندی و تاثیر معماری مساجد در درک و انتقال معانی و مفاهیم در جامعه اسلامی را به نحو مطلوب انجام دهند. نوشتار حاضر سعی بر معرفی ویژگی های یاد شده دارد و در جهت وضوح مباحث یاد شده دستیابی به این ویژگی ها موارد، بررسی و تجزیه تحلیل قرار خواهند گرفت بنابراین در پایان این بررسی مجمل می توان چنین نتیجه گیری نمود ارتقای جنبه های زیباشناسانه و منظر سازی با کمک معیارهای خاص بدنه ها عناصر و نهایتا شالوده نمادین شهر در جهت القای فرهنگی به مردم را ایجاد می نماید و اگر مسجد با موقعیت شهری و عملکردی خود به عنوان یک شاخص مهم شهری با نمود خارجی باشد و این نمود می تواند بسیار کوچک یا بسیار وسیع باشد اما در هر حال نکته مهم وجود سطوح خارجی غنی و با معنویت آن است.

Keywords:

شهر اسلامی , مسجد , معماری بیرونی , کالبد شهری , سطوح خارجی