سید علی سیدیان - دکتری معماری، عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران
شیما صدف ساز - دانشجوی کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی پردیسان فریدونکنار

هر فضا در هر ظرف مکانی نشان دهنده نوع فعالیتی است که در آن صورت می گیرد و محققان معتقدند که شکلظرف مکان (خانه) معلولی است از فرهنگ آن خانه حریم در حقیقت از ابعاد پنهان مسکن است که معماران معاصر برای تامین خواسته های الهی و معنوی ساکنین محتاج به شناسایی آن می باشند. در حقیقت حریم هاله ای به وجود می آورد و مانع از تجاوز دیگران می شود و این تغییر و تحولات که رو ز به روز در حال گسترش است و ابعاد حریم را مشکل ساز ساخته است دلیلی بر بحران هویت مسکن معاصرا ست که متاسفانه اخیران گریبان گیر صنعت خانه سازی کشورمان شده است هر چند امروزه افزوده شدن هویت مدرن امری لاجرم و کاملا محسوس است. ولیکن این مسئله موجب ظهور هویت های چندگانه با میزان تاثیر متفاوت در کشور گردیده است از طرفی مسکن نهادی است که درراستای یک رشته مقاصد پیچیده به وجود آمده و صرفا یک ساختار نیست از آنجایی که ساختن یک مسکن پدیده ای فرهنگی است شکل مسکن و سازمان و نظم فضایی آن، شدیدا متاثر از محیطی فرهنگی است که مسکن به آن تعلق دارد در این مقاله به بررسی تطبیقی نگرش فرهنگی - اجتماعی خانه های دوره های قاجار، پهلوی و معاصر پرداخته شده است و عوامل مثر در این نگرش از قبیل حساسیت فضایی سازمان فضایی عرصه بندیها و هویت مورد ارزیابی قرار گرفته است و برای درک مفهوم حریم از مدل BDRS استفاده شده است که حریم فضایی را بر اساس چهار تعریف مانع فاصله، مرتبه و حلقه مورد ارزیابی قرار می دهد و چنانچهش ناسایی حریم فضایی در قالب مدل تحلیلی سامان گیرد، زمینه های پیش بینی رفتارهای احتمالی در فضاهای مورد نظر مسکن سنتی و تفاوت آن با مسکن معاصر نیز به دست خواهد آمد روش تحقیق مورد استفاده ترکیبی بود که شامل مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی بوده است و انتخاب نمونه موردی از خانه های سنتی و معاصر شهر تهران و منطقه جنوب تهران انجام می گیرد.

ابعاد حریم، هویت ، مسکن سنتی، مسکن معاصر، یافت سنتی تهران