زهرا خیری دوست - کارشناس ارشد اقتصاد کارشناس پژوهش پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
نارسیس امین رشتی - دکترای اقتصاد، استادیار داانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

کاهش فقر یکی از معیارهای اصلی توسعه پایدار محسوب می شود. در این مقاله برای سنجش فقر، خط فقر از روش دکتر پژویان، شاخص های فوسترگریر- توربک (FGT) و نسبت هزینه دهک بالا به پایین ، برای استانهای ایران به تفکیک روستا در سال دوم برنامه های سوم و چهارم توسعه مورد محاسبه قرار گرفته است. ضمن آنکه الگوی مصرف خانوار (در دو بخش کالاهای غیر خوراکی و کالاهای خوراکی با محاسب سهم هزینه کالاهای مختلف در بودجه خانوار) نیز مورد توجه قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاخص های FGT در بیشتر روستاها نسبت به سال 80 با کاهش مواجه بوده است. در سال 85 نسبت به سال 80 خانوارها سهم بیشتری از هزینه های خود را از سمت کالاهای ضروری چون خوراک، پوشاک، مسکن و آموزش به سمت کالاهایی چون حمل و نقل، تفریحات،ارتباطات و کالاهای متفرقه معطوف نموده اند که می توان آن را ناشی از گسترش نیازهای جدید مانند اینترنت و استفاده از تلفن همراه دانست. درمورد کالاهای خوراکی سهم بیشتری از هزینه های خانوار صرف کالاهایی چون گوشت و میوه و سبزی شده است.

الگوی مصرف، برنامه چهارم و پنجم توسعه، سهم هزینه، خوراک، خط فقر مطلق ، شاخص شکاف فقر، شاخص درصد افراد فقیر، فقرروستایی