قاطمه طریقی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی، دانشگاه ارومیه
علی عابدینی - استادیار زمین شناسی اقتصادی گروه زمین شناسی دانشگاه ارومیه

ذخیره کائولن عربشاه، در فاصله 27 کیلومتری جنوب شرق شهرستان تکاب، استان آذربایجانغربی (شمال غرب ایران)واقع می باشد. این ذخیره حاصل دگرسانی و هوازدگی سنگهای آذرین میوسن با ماهیت دیوریتی است. کوارتز،موسکویت- ایلیت، پیروفیلیت و کائولینیت فازهای کانیایی اصلی و روتیل، کلریت، آناتاز، آلبیت، ژیپس و پیریت فازهای کانیایی فرعی این ذخیره معدنی می باشند. بررسی مقادیر نسبت ها و شاخص های ژئوشیمیایی نظیر Sr+Ba, Nb+Cr, Ti و La+Ce+Y نشان میدهند که همپوشی فرایندهای سوپرژن بر روی فرایندهای هیپوژن نقش ارزندهای در توسعه و تشکیل این ذخیره داشته است. بررسی ضرایب همبستگی بین عناصر اصلی، فرعی و جزئی پیشنهاد می کنند که عناصری نظیر Nb, Sc, Ti, Al و Ga در طی تکوین این ذخیره به صورت بیتحرک عمل نموده اند. تلفیق نتایج حاصل از مشاهدات صحرایی، بررسی های کانی شناسی و مطالعات ژئوشیمیایی نشان می دهند که توزیع و تمرکز عناصر اصلی، فرعی، و جزئی در ذخیره کائولن عربشاه تابعی از عواملی نظیر تغییر در شیمی محلولهای مسئول دگرسانی (pH و Eh)، عملکرد فرایندهای جذب سطحی، حضور در فازهای کانیایی مقاوم در برابر فرایندهای دگرسانی و روبش توسط اکسیدهای فلزی بوده است.

کائولن، دیوریت، عناصر اصلی و جزئی، توزیع عناصر، عربشاه، تکاب