بایرام اصلانی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی دانشگاه خوارزمی
حسین چهارباشلو - دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه خوارزمی
فاطمه خوشنویسان - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی آموزشی دانشگاه اصفهان

در عصر حاضر، به دلیل تعاملات گسترده فیزیکی، گسترش فعالیت های مجازی افراد و فرهنگ ها و از میان رفتن مرزهای قراردادی سنتی، پیوندهای گریزناپذیری بین افراد و فرهنگ ها به وجود آمده است. حضور فرهنگ ها در کنار یکدیگر و تلاقی آنها، احتمال ایجاد جالش و تنش در میان افراد و فرهنگ ها را افزایش داده است. در این راستا، نظام آموزشی و رکن اصلی آن برنامه درسی می تواند ساز و کار مناسب به منظور نزدیکی فرهنگ ها، ایجاد تفاهمی و تعامل میان آنها در جهت همزیستی مسالمت آمیز و رفع سوء تفاهم های احتمالی اتخاذ کند. هدف از این مطالعه، تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی بر مبنای مؤلفه های آموزش چند فرهنگی می باشد. بدین منظور، به صورت هدفمند کتاب های درسی فارسی و تعلیمات اجتماعی سالهای 1392-1391 انتخاب شدند، و بر اساس سه مؤلفه اصلی و دوازه خرده مؤلفه تحلیل شدند. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از کتب درسی، از روش آنتروپی شانون برای بدست آوردن ضریب اهمیت هر یک از مؤلفه ها و مقایسه ضرایب آنها استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهشی، توجه متعالی به مؤلفه ها و خرده مؤلفه های آموزش چند فرهنگی نشده و در میان صفحات کتب درسی مورد مطالعه، بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه پذیرش تنوع و تکثر قومی و نژادی و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه برخورداری همگانی از فرصت های آموزشی می باشد.

آموزش چند فرهنگی، تحلیل محتوا، کتاب های درسی، دوره ابتدایی