تبیین شاخص های متفاوت وقوع منازعات قومی از نگاه رهیافت اقتصاد سیاسی

در رهیافت اقتصاد سیاسی چهار نظریه عمده گزینش عقلانی، استعمار داخلی، مرکز- پیرامون (نظام جهانی) و توسعه ناموزون و نابرابری های منطقه ای وجود دارد که هر یک به نوعی زمینه وقوع منازعات قومی را فراهم می سازند. بر اساس دیدگاه نظریه گزینش عقلانی ستیزهای قومی نتیجه گزینش عقلانی از ناحیه گروه های قومی می باشد زیرا این گروه ها با احتساب سودهای احتمالی و هزینه های قابل تصور و نهایی به این حرکت ها اقدام می کنند. نظریه استعمار داخلی علت ستیزهای قومی را چپاول گری های آشکار و نهان نخبگان حاکم بومی نسبت به دیگر اقلیت های قومی می داند. نظریه نظام جهانی هدف از منازعات را پایان دادن به روابط ناعادلانه مرکز- پیرامون می داند در حالی که در نظریه توسعه اموزون و نابرابری های منطقه ای عواملی چون شرایط جغرافیایی، جمعیتی و ... عدم توسعه اقتصادی را ایجاد نموده و در نهایت زمینه وقوع ستیزها را فراهم می نماید. این مقاله می کوشد تا به بررسی دیدگاه این چهار نظریه در زمینه علل وقوع منازعات قومی بپردازد و همچنین تلاش بر آن است تا بتوانیم نشان دهیم که به رغم قرابت هایی که بین نظریه توسعه ناموزون و نابرابری های منطقه ای با نظریه های استعمار داخلی و نظام جهانی وجود دارد، نکات تأکید آن با این دو نظریه، متفاوت می باشد.

Keywords:

اقتصاد سیاسی , گزینش عقلانی , نظام جهانی , استعمار , قومیت , توسعه ناموزون