جابر علیمحمدی - دنش آموخته کارشاسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
بهرام علیزاده - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
حسین شهبازی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
رضا شهریاری - دانش آموخته کارشناسی ماشی آلات کشاورزی دانشگاهن محقق اردبیلی

به منظور بررسی واکنش ژنوتیپ های آفتابگردان روغنی نسبت به تنش خشکی در مرحله گلدهی و شاسایی رقم های متحمل به خشکی، آزمایشی با نه رقم افتابگردان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط عادی و تنش خشکی طی سال های زراعی 89-88 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل اجرا شد. تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نشان داد که اختلافات آماری معنی داری بین رقم های مورد ارزیابی از نظر کلیه صفات به غیر از قطر طبق، قطر ساقه، وزن طبق و عملکرد در شرایط بدون تنش و قطر طبق در شرایط تنش وجود داشت. معنی دار بودن اثر اکثر صفات نشان دهنده اختلاف ژنتیکی بین ارقام بود. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه عاملی دو عامل مستقل اصلی در شرایط بدون تنش بیش از 75/4 درصد تغییرات کل داده ها را توجیه نمود و عامل اول به عنوان عامل عملکرد و اجزای ان و عامل دوم به عنوان درصد مغز، واحد فتوسنتز کننده معرفی شد و در شرایط تنش که حدود 72 درصد از کل تغییرات را توجیه می نمود عامل اول به عنوان عامل عملکرد و عامل دوم عامل فنولوژیکی نامگذاری گردیدند. براساس تجزیه خوشه ای تیمارها در شرایط بدون تش در 3 کلاستر و در شرایط تنش در دو کلاستر گروه بندی شدند که در شرایط بدون تنش کلاستر دوم ه از لحاظ اکثر صفات دارای میانگین بیشتری نسبت به سایر گروه ها بود به عنوان کلاستر برتر شناخته شد

آفتابگردان، تنش خشکی، عملکرددانه