مرضیه قمری داودآبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد باغبانی، دانشگاه محقق اردبیلی
اسماعیل چمنی - دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه محقق اردبیلی
مهدی محب الدینی - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه محقق اردبیلی
موسی سلگی - استادیار گروه علوم باغبانی دانشگاه اراک،اراک

لاله واژگون با نام علمی Fritillaria imperialisاز زیباترین گل های زینتی و داروئی بومی ایران است.، که در معرض خطر انقراض می باشد تکثیر درون شیشه ای لاله واژگون می تواند نقش مهمی در حفظ ژرم پلاسم و تولید تجاری این گیاه داشته باشد. روش های تکثیر سنتی مانند فلس برداری و تقسیم پیاز در Fritillaria imperialis روش هایی کارا و مناسب برای ازدیداد این گیاه نمی باشند. بنابراین یافتن ریزنمونه هایی غیر از پیاز می تواند کمکی در جهت حفظ ذخایر ژنتیکی این گیاه باشد. در پژوهش حاضر تأثیر هورمون های مختلف بر درصد کالوس زایی، باززایی و تعداد برگ ریزنمونه های ساقه ی گل دهنده ی و برگ مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق ریزنمونه های ساقه ی گل دهنده در محیط کشت MSحاوی غلظت های مختلف هورمون های NAA (0، 0/5، 1، 1/5، 2 میلی گرم بر لیتر)، BA (0، 1، 1/5 میلی گرم بر لیتر) -4 و D 2در یک سطح 0/5 سطح میلی گرم بر لیتر و برگ ها در محیط کشت MSحاوی NAA (0، 0/5، 1، 1/5 میلی گرم بر لیتر) و کشت شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری نشان دادند که بیشتین کالسو زایی مربوط به ریزنمونه های ساقه ی گل دهنده در تیمار شاهد و محیط کشت حاوی 1 میلی گرم بر لیتر NAA و 1 میلی گرم بر لیتر، بیشترین باززایی در تیمار 0 میلی گرم بر لیتر و 0/5 میلی گرم بر لیتر BA و بیشترین تعداد برگ مربوط به تیمار 1 میلی گرم بر لیتر NAA و 0/5 میلی گرم بر لیتر BA به دست آمد.

باززایی، تنظیم کننده های رشد گیاهی، ساقه ی گل دهنده، کالوس زایی، لاله واژگون