مجتبی هادی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت موسسه آموزش عالی طبری بابل
محمود حسن پور - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

یکی از اصلی ترین و موثرترین راه حل های توسعه و پیشرفت پروژه ای در یک کشور، وجود ساختار اقتصادی توانمند و بازاریالی فعال است. از آنجا که در بسیاری از کشورها کمبود درآمدها و پس انداز مالی جهت تشکیل سرمایه مالی برای تحقق اهداف توسعه ای و پروژه های زیر بنایی کافی نیست، اکثر کشورها ناچارند به دنبال راه حلی برای جبران کسری سرمایه مورد نیاز خود باشند، که یکی از مهم ترین راه ها، قبول سرمایه گذاری، و اجرای پروژه ها به روش BOT است. اما این روندبه دلایلی مانند تحریم ها، مسائل سیاسی امنیتی، حجم بالای سرمایه و عدم علاقه سرمایه گذاران خارجی به واسطه وجودریسک های موجود در آن، به عنوان یکی از چالش های اساسی دهه ی فعلی مبدل شده است. در هر حال گذشته از این تعاریف اجرای پروژه ها به روش BOT علاوه بر کشورهای در حال توسعه، در کشورهای پیشرفته نیز به عنوان یکی از راهحل های قابل اتکاء از لحاظ تامین مالی است. اما در این بین آنچه که در ساختار BOT باعث تعالی آن می شود پرداختنبه بحث ریسک و مدیریت آن می باشد. در این پژوهش با توجه به گام های اصلی فرآیند مدیریت ریسک که عبارتند از شناسایی ریسک، تجزیه و تحلیل ریسک و پاسخ به ریسک، با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و تلفیق آن با پیمایش میدانی، ریسک های مشترک این نوع پروژه ها شناسایی شده اند. در ادامه، ریسک های شناسایی شده بصورت کیفی و با استفاده از جمع آوری آرای خبرگان تحلیل و ارزیابی گردیده و اولویت بندی می شوند. سپس برای ریسک های با اولویت بالا که نیاز به آنالیز دقیق تر دارد به مقایسات زوجی و بررسی جزئی تر پرداخته، و در انتها نیز بر اساس ماهیت و درجه اهمیت ریسک ها، پاسخ مناسب برای آنها ارائه شده است

پروژه های BOT ، ریسک، شرکت پروژه، دولت میزبان، سرمایه گذاری، ANP