سیدجعفر حجازی - استادیار گروه مهندسی عمران دانشگاه شهید چمران اهواز،
مستوره ربانی - کارشناسی ارشد عمران راه و ترابری دانشگاه شهید چمران اهواز،

کریدور رسمی شمال جنوب، ارتباط ترانزیتی کشورهای حوزه اقیانوس هند، خلیج فارس و جنوب شرقی آسیا با کشورهای شمال اروپا، اسکاندیناوی و روسیه را از طریق ایران برقرار می کند. در وضعیت فعلی، بندر شهید رجایی درمسیر این کریدور قرار دارد، اما با توجه به رشد و توسعه بنادر استان خوزستان و از جمله ایجاد منطقه ویژه اقتصادی در بندر امام خمینی)ره(، شرایط برای اتصال رسمی این بندر به مسیر این کریدور مصوب کاملا مهیا شده است. در اینصورت فرض بر این است که به دلیل کوتاهتر بودن مسیر زمینی بندر امام تا مقاصد کالاهای وارداتی و ترانزیتی، مسیرپیشنهادی این تحقیق به لحاظ اقتصادی مناسب تر باشد. روش انجام کار در این پژوهش، استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ) AHP ( و نرم افزار EXPERT CHOICE است. برای انتخاب مسیر برتر )میان مسیر فعلی و مسیرپیشنهادی( در کریدور بین المللی شمال جنوب، چهار معیار هزینه حمل و نقل، زمان حمل و نقل، ظرفیت تخلیه و - بارگیری بندر و هزینه های پنهان)یارانه سوخت(، مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبیثابت می شود که در صورت استفاده از مسیر پیشنهادی این تحقیق، برای 53 درصد از کالاهای کانتینری که مقاصد آنها نیمه شمالی و غربی کشور است، صرفه جویی اقتصادی قابل توجهی در هزینه حمل، زمان حمل و نقل و یارانه سوخت می شود. با توجه به کاهش مسافت در حدود 355 کیلومتر در مسیر پیشنهادی نسبت به مسیر فعلی، سالانه حدود055 میلیارد تومان در هزینه های حمل کالا، حدود 365 میلیارد تومان در یارانه سوخت و حدود 33 ساعت در یک بار تردد در زمان حمل جاده ای، صرفه جویی خواهد شد.

بندر امام خمینی)ره(، بندر شهید رجایی، مقایسه اقتصادی، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی) AHP