سیدامین فضل هاشمی - مهندس ارشدبراورد شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران
مهدی سیاوش نیا - استادیاروعضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
جعفر عسگری مارنانی - استادیاروعضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

امروزه با توجه به گسترش شهرها و نیاز دولت ها، بنگاه های اقتصادی و جامعه به سوختهایی نظیر نفت، گاز و بنزین، ایجاد خطوط لوله ایمن جهت انتقال و بهره برداری از آن، ضروری بنظر می رسد. جهت استفاده بهینه از خطوط لوله باید بصورتی عمل کرد که کمترین آسیب به محیط زیست رسیده و از جنبه فنی و اقتصادی، احداث این خطوط قابل توجیه باشد. ساختگاه های خطوط لوله مدفون می تواند بسیار متنوع و صعب العبور باشد. از موانع صعب العبور، می توان به رودخانه ها اشاره نمود. روشی که نسبت به روشهای متداول جهت عبورخطوط لوله نفتی اززیربستررودخانه اخیرا بیشتر کاربرد پیدا نموده، روش حفاری در جهت افقی(HDD) می باشد. برای شناخت پارامترهای تأثیرگذار بر خطوط لوله مدفون اجرا شده به روش HDD با توجه به مطالعات عددی بسیار اندک پیشین ، مد لسازی عددی سیستم مرکب خاک- لوله توسط نرم افزار تفاضل محدود انجام گرفت. در این تحقیق، اثر جابجایی های در حد مجاز یک خط لوله به وسیله نرم افزار تفاضل محدود FLAC3D پس از اعتبارسنجی نرم افزار براساس تحقیقات گذشته، مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج حاصله بیانگر این است که، عواملی همچون عمق خط لوله از بستر رودخانه، مشخصات خاک (ψ ،υ ،E ،φ ،C) و همچنین عواملی نظیر زاویه انحنا و شیب ورودی یا خروجی لوله، در تعیین مقدار نشست خاک زیر بستر رودخانه تأثیر بسزایی داشته است. با توجه به این شرایط می توان جهت دستیابی به طراحی و اجرای مناسب خط لوله به لحاظ فنی و اقتصادی اقدام به محاسبه عمق بهینه جهت حفاری و زاویه بهینه انحنای لوله نمود

خط لوله ، روش حفاری جهت دارافقی ، نشست خاک ، مدلسازی عددی ، نرم افزار تفاضل محدود