یاسمن رجبیون - فوق لیسانس معماری، زنجان، شهرک کارمندان،
شهریار شقاقی - دکتری معماری پایه ۱۱ ، تبریز،
اسدالله شفیع زاده - دکتری معماری، تبریز

پژوهش حاضر تلاشی است بر برقراری ارتباط بین طراحی بناهای درمانی با نیازهای ذاتی معماری اکولوژیک و وظیفه اصلی بناهای درمانی برای سلامت و درمان. دلیل عقب ماندن بخش درمانی درهماهنگی با معماری اکولوژیک شاید قوانین طراحی سخت و گاهاًپیچیده بناهای درمانی، مصرف بسیار بالای انرژی و آب تا دورریزهای خطرناک زباله و غیره باشد. در نظر گرفتن ساختمانها در بافت چرخه زندگی و نشان دادن آنها به عنوان بخشی از یک اکوسیستم یا متابولیسم اکولوژیکی نشان میدهد که ساختمانها ارتباط مستقیمی با سلامتی بدن انسان دارند. دانستن این موضوع که ساختمان عامل تعیین کننده در سلامت انسان و جهان هستند نشانمیدهد که ساختمانی که درچرخه زندگیاش سالم است کلیدی به سمت یک سیاره سالم است. در بیمارستانها، تصمیمات طراح از جای قرار گرفتن ساختمان تا مقیاس آن و مصالح و اکوسیستمهای به کار گرفتهشده در آن تا نحوه اجرا و نگهداری در طی سالهای زندگیاش، روی اکوسیستم منطقهای تأثیرمیگذارد و در این روند پیامدهای نامرئی تصمیمات طراح روی سلامت انسان و اکوسیستم در مقیاس محلی،منطقهای و جهانی به اندازه فعالیتهای مرئی صورت گرفته در داخل ساختمان مهم و تأثیر گذار هستند. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش انطباق سیستمهای برنامه ریزی و طراحی بیمارستانها بامفاهیم طراحی اکولوژیکی در اقلیم سرد و خشک کشور ایران است. در این راستا چک لیستی از موارد طراحی اکولوژیک در مراحل پیش طراحی، طراحی، ساخت و اجرا و نگهداری بیمارستان در فصلهایپایداری سایت، مدیریت مصرف آب، مدیریت مصرف انرژی، مدیریت مواد و منابع و کیفیت محیطی که بعضی از آنها قابل به کارگیری درتمامی اقلیمها هستند و بعضی به طور خاص در این اقلیم بررسی شدهاند، تهیه شده است. به عنوان نتیجه میتوان ادعا کرد تنها در صورتی دستیابی به بیمارستانی با بهترین کیفیتهای فضایی و محیطیامکانپذیر است که به طراحی آن به عنوان یک محیط کارآمد شفابخش که نه تنها وظیفه درمان بیماران بلکه وظیفه برتر ارتقاء سلامت عمومی در اکوسیستم منطقه خود و در مقیاس جهانی دارد، نگاه بشود.

طراحی بناهای درمانی، معماری اکولوژیک، متابولیسم اکولوژیکی، محیط کارآمد شفا بخش