هدیه موسی پورعسکری - کارشناس ارشد مرمت بنا و بافت های تاریخی،

هر اثر معماری با ویژگی های مختص خود تاثیری خاص بر مخاطب دارد که در جهت فهم این تاثیر باید معماری آن به طور کامل تحلیل شود . آثار معماری دارای دو بعد عینی و ذهنی هستند و چونمعماری بیان ایده ها و ارزش ها به وسیله منظومه ای از علائمبصری است بنابراین این ایده ها و ارزش ها به عنوان ابعاد ذهنی یک بنای تاریخی در لایه های پنهان قرار میگیرند و با شناخت آنهامبانی نظری یک اثر معماری شکل میگیرد. بی شک، دو مجموعهمشتاقیه و شاه نعمت الله ولی که آرامگاه صوفیان عارفی چون مشتاق علیشاه و شاه نعمت الله ولی است، اندیشه های عرفانی به عنوان بعدذهنی باعث شکل گیری معماری این دو مجموعه در شهر کرمان بااقلیم گرم و خشک شده است. عرفان، نام علمی است از علوم الهی که موضوع شناخت آن حق و اسماء و صفات اوست و عارفان به عنوانافرادی که از خودشناسی به خداشناسی میرسند، در این مسیر از هفت وادی سیروسلوک )طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت، فقر و غنا ( میگذرند. هدف اصلی در این مقاله، شناخت چگونگی تاثیر عرفان در معماری این دومجموعه و پاسخ به این سوالات است: آیا اندیشه های صوفیان در معماری تاثیر گذار است؟ اگر پاسخ مثبت است آیا میتوان به یک الگوی معماری در ارتباط با تاثیرعرفان در معماری دست یافت؟ این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از مطالعات میدانی و کتابخانه – ای، ریشه تصوف، اصول آن و تاریخ زندگی این دو صوفی را بررسی کرده است و در ادامه با مطالعه تطبیقیمعماری این دو مجموعه، دسته بندی و تحلیل ویژگی های مشترک آنها، یک الگوی معماری در جهت تداوم این گونه آثار ارائه داده است

عرفان، مشتاقیه، شاه نعمت الله ولی، الگوی معماری، کرمان