سیدمحمد کاظمی - عضو هیات علمی دانشگاه علم و هنر یزد
مهدی حاتمی تاجیک - عضو هیات علمی دانشگاه علم و هنر یزد

سیر تحولات تاریخی در معماری و شهرسازی ایران از قرون متمادی تأثیر حوزههای فرهنگ، اجتماع و ... را در برپایی آثاری فاخر نمایان ساخته است. فرهنگ در جامعه ایرانی - اسلامی به شکلی منحصر بفرد و تا حدی بومنگر نفش جامعتریایفا نموده است. همانگونه که میراث فرهنگی تبلوری از دانش و بینش جامعه گذشته را با چنین بستری نشان میدهد. بازشناخت بهرهگیری از مصالح بومی در معماری و شهرسازی کهنقش تأثیرگذاری را در پایداری و ماندگاری ابنیه گذشته داشته است در رهگذری فرهنگی برای نسل امروز لازم و ضروری است تا آینده را بتوان با معرفت و درکی وسیعتر به پیشبرد. مقاله حاضر، بدنبال ارتباط متقابل فرهنگ در جامعه و کاربرد مصالحی پایدار در ساختمان سازی در گذشته است. روش تحقیق با استفاده از منابع کتابخانهای و مطالعات میدانی بوده که با رجوع به بافت و برخی ابنیه تاریخی شهر یزد بهعنوان الگویی پایدار در معماری و شهرسازی ایران اطلاعات جمعآوری شده تجزیه و تحلیل میگردد. نتیجه تحقیق مشخص میکند؛ در طول تاریخ فرهنگ و باورهاییچون: احترام به طبیعت، محرمیت، جلوگیری از اسراف و ... نقشی تعیین کننده در انتخاب مصالحی پایدار داشته است. همچنین با گذر زمان و نفوذ مصالح جدید، دگرگونی در فرهنگمردم ایجاد شده که در مواردی اندیشههایی چون: تجملگرایی در مقابل ساده زیستی، تغییر در نگرش به طبیعت، اسراف و یا صرفهجویی، خودکفایی یا وابستگی را در جامعه تغییر و ایجاد نموده است.

فرهنگ، مصالح پایدار، معماری بومی