محمد علی آبادی - عضو هیئت علمی دانشکده هنرو معماری دانشگاه شیراز
فروغ سلمان پور - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه شیراز

در این مقاله به بررسی آبانبارهای دو شهر یزد و لار در جهت پی بردن به تفاوتها و شباهتهای آنها و با هدف دستیابی به چگونگی تاثیرگذاری معماری بومی بر بناهای این دو شهر پرداخته شدهاست.آبانبارها در سالهای نه چندان دور یکی از عناصر حیاتی شهرها وشکل دهندهی گذرها و محلات در مناطق گرم و خشک بودهاند، اما امروزه با تامین آب مورد نیاز مردم توسط سیستم لولهکشی شهری،این بناها اندک اندک به دست فراموشی سپرده شدهاند. با فراموشی آنها حاصل قرنها تجربه و مهارت در زمینه معماری بومی و تعامل با طبیعیت نیز به فراموشی سپرده شدهاست. آبانبارها نه تنها درحوزههای معماری و سازه بلکه در حوزهی اجتماعی و برقراری تعاملات میان ساکنان یک محله نیز بسیار موفق بودهاند. شاید امروزه امکان استفاده از آبانبارها با کاربریهای گذشتشان وجود نداشتهباشد، اما فنونی در ساخت آنها نهفتهاست که با بهرهگیری از آنها در معماری امروز میتوان به طراحی بناهای با درجه آسایش بالاتر در حین سازگاری بیشتر با محیط پرداخت. علاوه بر موارد فوق پس ازشناخت دقیق وضع موجود آبانبارها، نقاط قوت و ضعفشان میتوان در جهت مرمت، احیا، بهسازی و باززندهسازی آنها اقدام نمود. جهت نیل به اهداف فوق پس از معرفی آبانبارهای هریک از دو شهر بهمقایسهی تطبیقی آنها از حیث ویژگیهای شهری، معماری، سازهای و تاسیساتی پرداخته شدهاست. نتیجه تحقیقات نشان میدهد که آب- انبارهای این دو شهر در عین شباهتهای بسیار به یکدیگر، دربسیاری از زمینهها به زیباترین شکل ممکن بومی سازی شدهاند، استادکاران این دو شهر با بهرهگیری از مصالح و شیوههای اجرایی مناسب، سعی نمودهاند با کمترین هزینه و به آسانترین صورت، نیازهمشهریان خود را برطرف نمایند. به عنوان یک نتیجهگیری کلی می- توان اظهار داشت که آبانبارها به معنای کامل، نمود بارز یک معماری پایدار در تمام حوزههای تعریفی آن بودهاند

آبانبارهای لار، آبانبارهای یزد، معماری بومی،مقایسه تطبیقی