بررسی آسیب پذیری فیزیکی بافت شهری دربرابرزلزله براساس معیارهای اثرگذارمطالعه موردی: منطقه سه شهرداری مشهد

زمین لرزه از جمله بلایای طبیعی است که کشورها و شهرهای مختلفی در دنیا همواره با آن دست به گریبان هستند و تاکنون نتوانسته اند راه حلی برای جلوگیری از وقوع آن بیابند. شهر مشهد با روبرویی خطر نسبتا زیاد زمین لرزه، در شمال خاوری فلات ایران مرکزی، ناحیه ای که احتمال رویداد زمین لرزه های مخرب و بزرگ در آن وجود دارد. از مهم ترین زمین لرزه های تاریخی در ناحیه مشهد می توان از زمین لرزه ٨ مرداد ١٠۵٢ هجری شمسی که بسیاری از ساختمان های همگانی تخریب شد و حدود ۴٠٠٠ نفر کشته بر جای ماند، نام برد. با توجه به زلزله خیز بودن این شهر، که از جمعیت ساکن و زائر، بافت فرسوده و معماری سنتی در برخی نقاط و گاه ساخت و سازهای نامناسب برخوردار می باشد، بررسی خطر زمین لرزه گامی ضروری به نظر می رسد و هر گونه کوشش و پژوهشی در راستای کسب اطلاعات بیشتر و یافتن راه حلی هر چند اندک در این جهت الزامی است. در این پژوهش سه معیار اثر گذار، فاصله تا گسل، دسترسی به شبکه ارتباطی شهر و دسترسی به خدمات در شرایط اضطرار، در آسیب پذیری فیزیکی بافت شهری و زیر معیار ها و عوامل مربوط به هر معیار در منطقه سه شهرداری مشهد جمع آوری شده است. به کمک فن آوری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ، نقشه آسیب پذیری منطقه نسبت به هریک از معیارهای منتخب به دست آمده و در نهایت نقشه پهنه بندی تلفیقی آسیب پذیری در برابر زلزله شده است. در نهایت با تعیین میزان آسیب پذیری، برخی پیشنهادها و راهکارهای عملی جهت کاهش آسیب پذیری در برابر زلزله بیان شده است

Keywords:

زلزله , آسیب پذیری بافت شهری , سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS , فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP