بهرام عامل هلالی - دانشجوی کارشناسی ارشدبرنامه ریزی منطقه ای دانشکده معماری و شهرسازی واحد علوم و تحقیقات تهران
ناصر نجات علاف - دانشجوی کارشناسی ارشدبرنامه ریزی منطقه ای دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
احسان ارشادسرابی - دانشجوی کارشناسی ارشدبرنامه ریزی منطقه ای دانشکده معماری و شهرسازی واحد علوم و تحقیقات تهران

افزایش نرخ شهرنشینی همراه با تغییرات جمعیتی و اقتصادی منجر به تخصیص نامتعادل منابع و تمرکز امکانات در برخی مناطق خاص شده است، که محرومیت دیگر نقاط را در بر داشته است. در این راستا، یکی از وظایف مهم برنامه ریزان شهری و منطق های بررسی شاخصهای توسعه یافتگی در مناطق مختلف به منظور شناسایی نقاط محروم ، برای ایجاد فرصتهای برابر دسترسی به امکانات و منابع برای همه ی مناطق و در نتیجه حرکت در جهت توسعهی متعادل و پایدار می باشد. جهت شناخت مناسب منطقه و سنجش سطح توسعه یافتگی مدلهای گوناگونی ارائه شده است که گاهاً نتایج این مدلها با هم تفاوت داشته و لذا با توجه به نوع مدل مورد استفاده، نتایج گوناگونی حاصل شده و برنامه ریزی های متفاوتی نیز انجام شده است. اهداف این مقاله را می توان بررسی مدلهای مختلف توسعه یافتگی در منطقه ی گیلان مرکزی و مقایسه تطبیقی نتایج آن و در نهایت نحوهی انتخاب قابل اطمینان ترین مدل برای آن منطقه را نام برد. در این پژوهش برای سنجش سطح توسعه یافتگی ناحیه گیلان مرکزی، با توجه به شاخصهای استخراج نموده و با استفاده از مدلهای تاکسونومی عددی، مک گراناهان، ضریب محرومیت وشاخص بندی در سه بخش کشاورزی ، صنعت و خدمات به رتبه بندی هر یک از شهرستان ها از لحاظ توسعه یافتگی پرداخته شده است و با مقایسه تطبیقی این مدلها با یکدیگر قوت وضعف آنها بررسی گشته است و در نهایت با استفاده از تکنیک تاپسیس مدلهای قابل اطمینان تر برای سنجش سطح توسعه یافتگی از میان آنها انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشانگر آن است که قابل اطمینان ترین مدل برای بررسی سطح توسعه یافتگی در محدوده ی مورد مطالعه مدل شاخص بندی میباشد. این نکته حائز اهمیت می باشد که ممکن است در یک محدودهی مورد مطالعه ی دیگر با توجه به اسناد بالادست و اهداف توسعه مدل دیگری برای بررسی سطح توسعه یافتگی آن مناسب باشد اما از فرآیند استفاده شده در این پژوهش می توان برای انتخاب قابل اطمینان ترین مدل برای بررسی سطح توسعه یافتگی در دیگر مناطق استفاده نمود

سطح توسعه یافتگی ، ناحیه گیلان مرکزی ، تکنیک تاپسیس ، توسعه ی متعادل و پایدار