بررسی سازمان فضایی ابواب البر مظفریه درایجادفضایی شهری بااستفاده ازعامل پایدارمحور تجاری

نظام ساختاری شهر تبریز در دوره ترکمانان قراقوینلو و آققوینلو، شاهد تحولاتی بود که به تکوین مرکز حکومتی جدید شهر بر پایه شکل گیری میدانی چندعملکردی انجامید. چنین روندی یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین الگوهای شهرسازی ایران را شامل میشود، از این رو عمده مطالعات صورت گرفته در این باب، در ارتباط با میدان و دولتخانه صاحبآباد بوده است. با توجه به آنکه مکان دولتخانه ٨٣٩ ه.ق( به باغ صاحبآباد - توسط جهانشاه قراقوینلو )حک: ٨٧٢ انتقال یافته است، می بایست این امر را در متن سایر اقدامات وی در جهت نمایاندن اقتدار حکومت مرکزی، در سیمایی نو از شهر تبریز به عنوان پایتختی کهن مورد بررسی قرار داد. بدین جهت تحقیق حاضر با دیدی پژوهشی، به مطالعه نحوه استقرار و سازمان فضایی عناصر ابواب البر مظفریه به عنوان مجموعه موقوفه حکومتی و همچنین احداث گذر خیابان، در ارتباط با سلسله مراتب طراحی فضاهای شهری دوره ترکمانان قراقوینلو پرداخته است. طی بررسیهای صورت گرفته، استفاده از شیوه جفت (قاش) در طراحی و استقرار فضاهای مجموعه مظفریه، و واقع شدن آن بر سر مسیر تجاری اصلی شهر به عنوان عامل ارتباطی فضاهای شهری حکومتی، به الگوهای مشترکی با آنچه در پایتختهای تیموری سمرقند و هرات بکار گرفته شده، برخورد میشود. بدین منظور جهت تبیین اهداف تحقیق، با استفاده از اسناد و مدارک موجود در قالب مطالعهای کتابخانهای به شناخت فضاها و چگونگی استقرار آنها در قالب ابواب البر مظفریه پرداخته شده، و نتایج حاصل با موارد مشابه در شهرسازی تیموری مورد تحلیل قرار گرفته است. در نهایت با جمعبندی مطالعات صورت گرفته، این نتیجه حاصل میشود که به منظور تضمین حیات مجموعههای حکومتی و مذهبی، استفاده از فضای باز شهری و همپوشانی آن با محور تجاری عمده شهر به عنوان عاملی پایدار جهت حضور مردم، امری مهم در ایجاد ساختار شهری انسجام یافته بوده است

Keywords:

ابواب البر مظفریه , ترکمانان قراقوینلو , خیابان تبریز , شیوه جفت , هرات