حسین قاسمی نژاد - کارشناس ارشدراه وترابری اداره کل حمل ونقل و پایانه های خراسان شمالی
سعید سبحانی - کارشناس ارشدمدیریت مدیرکل اداره کل حمل و نقل و پایانه های خراسان شمالی

امروز معضل ترافیک در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا ، بخش عمده ای از وقت و سرمایه شهروندان را مصروف خود می سازد . در چنین شهرهایی استفاده از راهکارهای مدیریتی در زمینه عرضه و تقاضا ، عموماً بعنوان راه حل موقت برای مشکلات موجود مطرح می باشد . طرحهای افزایش عرضه سیستم حمل و نقل همچون احداث بزرگراههای جدید ، تعریض معابر ، ایجاد تقاطعات غیر هم سطح و . . . بعنوان طرح های زیر بنایی پر هزینه در بیشتر موارد در شبکه حمل و نقل شهری بطور کامل اجرا نشده است . بهره مندی از روشهای کم هزینه و زودبازده سبب می شود شبکه معابر شهری تا زمان تکمیل طرحهای پر هزینه و زیربنایی از مزایای طرحهای کوچکتر در زمانی کوتاهتر برخوردار شود . در رعایت سلسله مراتب شبکه معابر ، بزرگراهها باید فاقد تقاطعات همسطح باشند . با توجه به وجود تعداد زیادی تقاطع همسطح در شبکه بزرگراهی و عدم وجود بودجه کافی برای غیر همسطح نمودن آنها یکی از روشهای مدیریت دسترسی حذف کلیه حرکتهای چپ گرد و نیز حرکت مستقیم مسیر فرعی در محل تقاطع است که با استفاده از دو دوربرگردان در دو سوی محل تقاطع برای تأمین دسترسی های محدود شده انجام می گیرد حجم زیاد حرکات گردش به چپ در تقاطعها، باعث افزایش تاخیر و تداخل با وسایل نقلیه در جهت های دیگر میشود. یکی از روشهای کاهش تاخیر در این گونه تقاطعها، ممنوعیت گردش به چپ و استفاده از دور برگردان برای انتقال حرکتهای چپگرد است. در این مقاله، به روشهای ارزیابی و مقایسه ایمنی انواع مختلف آن ارایه شده است. بررسیها نشان میدهد که احداث دور برگردان مستلزم بررسی همه جانبه مسایلی است که حرکت وسایل نقلیه و عابر پیاده را تحت تاثیر قرار میدهد. دور برگردان میتواند ضمن تسهیل عبور و مرور برخی حرکتهای ترافیکی و افزایش ایمنی آنها (مانند گردش به چپ)، بر ایمنی عابران پیاده و برخی دیگر از حرکتهای ترافیکی (مانند حرکت مستقیم) تاثیر منفی بگذارد. بنابراین ضروری است برای هر مورد و با توجه به شرایط محلی، مطالعات جامعی انجام و مزایا و معایب طرح با هم مقایسه شود