محمدرضا مغاره - دانشیاردانشکده هنرومعماری دانشگاه شیراز
کورش عطاریان - پژوهشگردکتری معماری دانشگاه تربیت مدرس تهران
فرشته مجیدی - دانشجوی کارشناسی ارشدمعماری دانشگاه علوم و تحقیقات آزاد اسلامی بوشهر

حس تعلق مکان» عاملی است که موجب تبدیل یک فضا به مکانی با خصوصیات حسی و رفتاری ویژه برای افراد خاص می گردد « تعلق مکانی » از لحاظ فرهنگی، منعکس کننده عامل اصلی حیات اجتماعی فرهنگی است. در این تحقیق چگونگی بازگرداندن روح اجتماعی و زندگی دوباره در بافت های سنتی و فر سوده شهری، موجب فعال شدن بافت و تبدیل آن به یک مرکز فرهنگی غنی می شود، مورد بررسی قرار می گیرد. بافت سنتی و فرسوده محله بهبهانی ها واقع در بافت قدیم و امتداد خط ساحلی شهر بوشهر، از جمله مراکز محله ای است که ارزش های فرهنگی آن رو به فراموشی رفته است. تنها محلهی واقع در شهر بوشهر است که به تنهایی سه مسجد در خود جا داده است. عمارت ها و بناهای باستانی بسیاری نیز در آن یافت می شود. در این تحقیق ابتدا، به مشاهده و اطلاعات میدانی بدست آمده از مصاحبه با ساکنین محله و افراد صاحب سخن در محله، مراجع کتابخانه ای پرداخته و با ابزار کتابخانه ای، عوامل ایجاد حس مکان بررسی شده است و سپس عوامل ایجاد حس مکان با شاخصه های کالبدی و اجتماعی محدوده ی مورد مطالعه تطبیق داده شده است. این تحقیق نشان می دهد که تعلق به مکان، نقطه تلاقی عناصر کالبدی، مفاهیم ذهنی فرد از مکان و ساختارهای اجتماعی می باشد که در سه رابطه روحی - روانی، اخلاقی و بیوگرافیکی قابل دسته بندی می باشد و همچنین ثابت می کند که تعلق جمعی به محله سنتی، بالا و قوی می باشد و همین امر ذهنیت ساکنان محله را بر روی هویت مکان ها و تعلق به آنها تحت تأثیر قرار می دهد. ولی با این وجود ساکنان اصلی محله را ترک می گویند. در نهایت برای بازگردانی حس تعلق، شناسایی ارزشهای فرهنگی و سنتی خاص محله، خاطره ها و عناصر خاطره ساز، ابنیه ها، مراکز محله و نشانه های محله، شخصیت ها ی مهم محله برای ساکنین و ایجاد حس مشارکت جمعی با آئین های جمعی و روابط همسایگی بیشتر، راهبردهایی منطبق با محله مورد مطالعه ارائه شده است

حس مکان ، تعلق اجتماعی ، محله سنتی ، محله بهبهانی ها