فروغ السادات موسوی پور - دانشجوی کارشناسی ارشدمعماری دانشگاه آزادهمدان
محمدرضا بمانیان - مدیرگروه وعضو هیئت علمی دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه تربیت مدرس
منوچهر فروتن - عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه آزادهمدان

در راستای تغییرات صورت گرفته در علم روانشناسی و روانشناسی محیطی یکی ازشاخه های مطالعاتی مهم بررسی الگوهای موقعیتی جرم بوده است. تحقیقات نشان می دهند که جرم در مکان و موقعیت خاصی اتفاق می افتد تئوری هایی در زمینه جلوگیری از فعالیت های ضد اجتماعی که به صورت رفتارهای ناهنجار باعث ناامنی می شوند ارائه شده است که مطرحترین آنها CPTED می باشد. در واقع مطالعات انجام شده به دنبال ارائه راه حلی جدید برای این مسئله مزمن بوده است که «چگونه ممکن است که فضا به گونه ای سامان داده شود که رفتارهای ناهنجار کاهش یابد؟» در پاسخ به این مسئله نظریات مطرح شده ، بر این باورند که مجرم ارتکاب جرم را انتخاب می کند، جرم معلول فرصت است، مجرم فردی معقول و جرم نیز انتخابی عقلانی است و تأثیر گذاشتن بر عوامل وضعی راحت تر از تغییر و مبارزه با ضعف های بشری و اصلاح شخصیت افراد می باشد؛ در نتیجه راه حل مناسب را کم کردن فرصتهای مجرمانه می دانند. بر این اساس در این مقاله عواملی که یک طراح می تواند از آن ها به منظور ارتقاء امنیت محیط استفاده کند در قالب دو گروه روان شناختی و کالبدی مورد بررسی قرار گرفته و نحوه تاثیر گذاری آنها بر امنیت محیط تبیین شده است. نتایج حاصله حاکی از آنست که خلوت (انزوا -ازدحام)، قلمرو پایی، تعاملات اجتماعی و حس مکان(حس تعلق) از مولفه های روان شناختی تاثیر گذار بر امنیت محیط بوده و از مولفه های کالبدی نیز آرایش فضایی، تراکم، نفوذپذیری، ایمنی، کیفت مسکن، اندازه فضا، دسترسی-ارتباط، فضای سبز، مبلمان، مصالح، فرم، محصوریت، آلودگی بصری- محیطی و آلودگی صوتی بر امنیت محیط تاثیرگذارند

امنیت محیط ، CPTED ، مولفه های روانشناختی امنیت محیط ، مولفه های کالبدی امنیت محیط