آیت اله رضاییی - دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
علاء الدین کردناییج - دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
یاور شرفی - دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
جعفر مسعودسینکی - دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان ، دامغان, ایران

سازگاری گیاهان با انواع تنش ها مستلزم مکانیسم های مختلفی شامل تغییر در الگوی ریخت، رشد و نمو و همچنین واکنش های بیوشیمیایی می باشد . فسفاتازها آنزیم هایی هستند که برای بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیکی شامل تنظیم سطح فسفر محلول مهم هستند . با توجه به نقش مهم فسفاتازها در فرایندهای رشد و نمو و همچنین سازگاری گیاهان، در این تحقیق رشد و فعالیت آنزیمهای فسفاتاز اسیدی و قلیایی دو رقم خیار بومی (رقم اصفهان) و اصلاح شده (رقم 1 Super unibit Fتحت اثر تنش شوری مقایسه گردید. تنش شوری توسط غلظت های مختلف کلرید سدیم شامل 0, 0/2, 0/4, 0/8 و 1 درصد (w/v) اعمال گردید بعد از گذشت 5 و 10 روز از تاریخ اعمال تنش، گیاهک ها در دو نوبت از نظر فعالیت آنزیمهای فسفاتاز مورد بررسی قرار گرفتند، همچنین درصد جوانه زنی، وزن تر، وزن خشک و محتوای آبی بذور نیز اندازه گیری گردید . نتایج نشان داد که با افزایش سطح تنش به استثنای وزن خشک، صفات درصد جوانه زنی، وزن تر و محتوای آبی گیاهچه ها بصورت معنی داری کاهش یافت . فعالیت فسفاتازها با افزایش سطح تنش تا غلظت 0/8 درصد نمک افزایش و بعد از آن کاهش یافت . فعالیت فسفاتاز اسیدی به مراتب نسبت به فعالیت فسفاتاز قلیایی تحت شرایط تنش بیشتر بود. فعالیت فسفاتازها در رقم بومی نسبت به رقم اصلاح شده بویژه د ر سطوح بالای تنش بیشتر بود . بنظر می رسد تغییرات صورت گرفته در فعالیت فسفاتازها احتمالا نقش مهمی در سازگاری رقم بومی نسبت به شرایط تنش مورد بررسی دارد.

تنش شوری، خیار، رشد، فسفاتاز اسیدی، فسفاتاز قلیایی