الهام قوام زاده - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری
تهمینه لهراسبی
مریم معظم
زهرا جهانبخشیان

شوری یکی از مهمترین تنش های غیر زیستی است که رشد و تکثیر گیاهان را بویژه در نواحی خشک و نیمه خشک محدود می کند. گیاهان برای مقابله با این شرایط از مکانیزم های مختلفی استفاده می کنند که به سازگاری آن ها در شرایط تنش شوری کمک می کند. پسته به عنوان یکی از مهمترین محصولات باغی و صادراتی ایران یکی از گیاهانی است که در نواحی خشک و نیمه خشک کشت می شود و بدین ترتیب برای مقابله با شرایط تنشی موجود در این نواحی سازوکارهای خاصی در این گیاه توسعه یافته است. در این پژوهش برای درک سازوکارهای سازشی گیاه پسته برخی شاخص های فیزیولوژیکی در ۴ ژنونتیپ سرخس، بادامی زرند، 11۱ و ساقی تحت تاثیرغلظت های متفاوت نمک به مدت یک ماه مورد مطالعه قرار گرفتند. در پایان این دوره، وزن تر و خشک و غلظت یون های سدیم و پتاسیم ریشهها ، میزان پرولین، آنتوسیانین و پراکسیداسیون لیپیدها مورد ارزیابی قرار گرفت. با مقایسه وزن تروخشک ریشهی ژنوتیپها مشاهده شد میانگین این شاخص در بین ژنوتیپ بادامی زرند و سرخس تفاوت معنی داری داشته، این مقدار در ژنوتیپ بادامی زرند بیشتر بود. اندازه گیری میزان یون سدیم در ریشه نشان داد که با افزایش سطح شوری میزان این شاخص در تمامی ژنوتیپها افزایش داشته حال آن که میزان یون پتاسیم کاهش یافته بود.. همچنین با افزایش سطح تنش مقدار پرولین در تمام ژنوتیپها به طور معنی دار افزایش یافت. اندازه گیری مقدار مشخص کرد که با افزایش سطح نمک در طول مدت زمان تیمار نمکی در هر ۴ ژنوتیپ مورد بررسی افزایش معنیداری در مقدار این شاخص مشاهده شد. با توجه به تنایج حاصل از این ارزیابی هاژنوتیپ های 11۱ و سرخس به ترتیب به عنوان متحمل ترین و حساس ترین ژنوتیپ ها به تنش شوری در نظر گرفته شدند.

پسته ، تنش شوری، پرولین ، مالون دی آلدهید ،. Pistacia vera L