حمیده خانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات یزد، دانشکده فنی و مهندسی، گروه کامپیوتر، یزد، ایران
کمال میرزایی - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، دانشکده فنی و مهندسی، گروه کامپیوتر، میبد، ایران

مد لسازی عبارت است از توسعه و ایجاد یک مدل که توصی فکننده یک سیستم با مجموعهای از خواص اصلی آن است. شبیهسازی کامپیوتری به عنوان یک روش تحلیل رفتار یک مدل توسط یک برنامه کامپیوتری محسوب م یشود. در رویکرد شبیهسازی، تغییرات وتاثیرات یک یا چند متغیر از مدل در اجراهای مختلف برنامه کامپیوتری بررس ی میشود، به گون های که پژوهشگران قادر خواهند بود،رفتار سیستم واقعی را تا حدودی پیشبینیکنند. در این مقاله سرطان به عنوان یک سیستم بیولوژیکی با استفاده از رویکرد سیستم های چندعاملی و مبتنی بر تئوری شبکه های پیچیده، مد لسازی و شبی هسازی شده است. این مدل م یتواند برای تبیین چگونگیرشد و تکثیر سلولهای سرطانی، شناخت بهتر و بیشتر دستگاه ایمنی بدن، تاثیر داروهای شیمیایی در درمان سرطان و تأثیر آن ها بر روی بافتهای سالم و در نهایت در تعیین یک الگوی کنترلی مناسب برای درمان بیماران سرطانی، استفاده شود. مدل پیشنهادی، بااستفاده از ابزارNetLogo شبی هسازی شد هاست. شبی هسازی تکثیر و درمان سلولهای سرطانی، نشا نم یدهد که از بین شبکههای پیچیده موجود، شبکه مقیاس آزاد دارای بیش ترین میزان رشد سرطان به علت تشکیل هاب بوده و مدل درمان مبتنی بر شبکه مقیاس آزاد نیز از سایر شبک هها، کارآمدتر است.

سیستم پیچیده، شبکه پیچیده، تئوری شبکه، سیستم چند عاملی، سیستم بیولوژیکی