علیرضا فرازمند - کارشناس ژئوفیزیک و زمین لرزه، شرکت سهامی خدمات مهندسی برق (مشانیر)
شهرام یزدان پناه - کارشناس مکانیک سنگ، شرکت سهامی خدمات مهندسی برق (مشانیر)

در اجرای پروژه های عمرانی بزرگ همچون سدها که نیروهای عظیمی به تکیه گاهها و پی محل احداث وارد می گردد، یا در حفر تونل که میزان بالایی از توده سنگ برداشته شده و توزیع نیرو از وضعیت اولیه خارج خواهد شد، با اطلاع از پارامترهای فیزیکی توده سنگ، می توان به برخی از نیازها پاسخ داد. با روش های لرزه شناسی ژئوفیزیک می توان به مدول ها الاستیک و دینامیکی توده سنگ دست یافت. این مدول ها در شناخت ماهیت توده سنگ از اهمیت بالایی برخوردارند. یکی از این مدول ها، مدول یانگ بوده که مقاومت در برابر تغییر شکل محوری تحت تنش های محوری را در گستره الاستیک سنگ نشان می دهد. در تنشهایی که در طولانی مدت به توده سنگ وارد می گردد، سنگ رفتاری غیرالاستیک از خود نشان می دهد که اطلاع از این رفتار اهمیت خاصی پیدا می کند. پارامتر استاتیک تغییر شکل توده سنگ (D) پارامتری است که هر دو رفتار الاستیک و غیرالاستیک را می تواند پوشش دهد. به منظور دستیابی به پارامتر استاتیک تغییر شکل، آزمایش های مکانیک سنگ مختلفی وجود دارد که می بایست با صرف زمان و هزینه بالایی انجام گیرند. یکی از روش هایی که می تواند تا حدی این میزان هزینه و زمان را کاهش دهد روش ژئوفیزیک لرزه ای است که به روش پتیت سایزمیک (Petit Seismic) معروف می باشد. این روش بر این اساس می باشد که فرکانس موج برشی که گیرنده ها دریافت کرده اندازه گیری و با کمک یک رابطه خطی که از ارتباط فرکانس های اندازه گیری شده و مدول ها استاتیک تغییر شکل، بدست آمده از آزمایش بارگذاری صفحه ای می توان مدول استاتیک تغییر شکل را در نقاط مختلف توده سنگ برآورد نمود