راضیه عطاالهی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه باهنر کرمان
روح اله عبدالشاهی - استادیار دانشگاه باهنر کرمان

شوری خاک و آب آبیاری از مهم ترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک است. در این پژوهش تاثیر 3 سطوح شوری(0،9 و 18 دسی زیمنس بر متر) بر 8 رقم گندم(چمران، روشن، سرخ تخم، شعله، قدس، کارچیا، کویر، گاسپارد) در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه مطالعه شد. در این آزمایش صفات ارتفاع بوته، بیوماس، عملکرد، تعداد کل پنجه ها، پنجه های بارور، طول پدانکل، وزن سنبله اصلی، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، میزان پتاسیم و سدیم برگ ها اندازه گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که تنوع قابل ملاحظه ای بین رقم های مورد بررسی وجود دارد. عامل های شوری و رقم برای همه صفات بجز پتاسیم و سدیم معنی دار بود. اثر متقابل این دو عامل برای ارتفاع، عملکرد، طول پدانکل، وزن سنبله اصلی و شاخص براشت معنی دار بود. در شوری 9 دسی زیمنس بر متر سطح بوته های گندم تقریبا 50 درصد کاهش یافت. علاوه بر این، در تنش خشکس پنجه های بارور نیز به شدت کاهش یافت. کاهش پنجه های بارور منجر به کاهش محصول در واحد سطح می شود. در شرایط تنش شوری افزایش ارتفاع باعث عملکرد می شود اگرچه ممکن است در شرایط نرمال برعکس باشد. با بررسی روابط رگرسیونی در تنش شوری مشخص شد وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته و ارتفاع بیشترین تأثیر را برعملکرد دارند با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش، رقم روشن تحمل به شوری بالاتری نسبت به سایر رقم ها داشت و در این شرایط از عملکرد بالاتری برخوردار بود. این رقم برای کاشت در نواحی با آب شور و یا خاک شور توصیه می شود.

گندم، تنش شوری، بیوماس، عملکرد، شرایط نرمال