محمدرضا کهنسال - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
سیدمحسن سیدان - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی و پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

روند رشد جمعیت و محدودیت منابع تولید، ضرورت و اهمیت ارتقا بهره وری در این منابع را بیش از پیش نمایان می سازد. افزایش محصولات کشاورزی از راه افزایش سطح زیر کشت و ی افزایش عملکرد امکان پذیر است. در افزایش سطح زیر کشت، محدودیت آب، زمین های مرغوب و سایر منابع وجود دراد. لذا تنها را ارتقاء کمیت تولیدات کشاورزی، افزایش عملکرد می باشد که با اتقاء بهره وری نهاده ها امکان پذیر است. هدف از این تحقیق اندازه گیری و مقایسه بهره وری عوامل مختلف تولید در دو سیستم آبیاری بارانی و نشتی در محصول سیب زمینی در دشت کبودرآهنگ در اتان همدان می باشد. این پژوهش در سال زراعی 1389-90 با روش نمونه گیری طبقه بندی شده و با تکمیل پرسشنامه از 95 کشاورز انجا شده است. در ادامه کاب داگلاس به عنوان تابع تولید انتخاب و جمع آوری شده از این طریق آنالیز شده است. نتایج تحقیق نشان داد که در سیتم آبیاری بارانی میانگین بهره وری بذر، کود فسفات و آب به ترتیب 10/9، 169، 6/5 می باشد. این پارامتر برای عوامل مذکور در سیستم آبیاری نشتی به ترتیب 9/8،158/6 و 3 تعیین شد. بر اساس این نتایج در منطقه مورد مطالعه، بهره وری کلیه عوامل تولید خصوصاً آب در سیستم آبیاری بارانی به طور معنی داری بالاتر از سیستم آبیاری نشتی است. لذا در منطقه مورد مطالعه جهت ارتقاء بهره وری عوامل تولید و استفاده بهینه از منابع آب محدود، ضروریست برای آبیاری محصول سیب زمینی از سیستم بارانی استفاده گردد.

بهره وری، عوامل تولید، سیستم آبیاری بارانی، سیستم آبیاری نشتی، سیب زمینی