سمیرا ساسانی فر - دانش آموخته کارشناسی ارشد جنگلداری دانشگاه تهران

پدیده افزایش دمای کره زمین یا گرمایش زمین، تغییر اقلیم و افزایش گازهای گلخانه ای جدی ترین مسئله ای است که زندگی بشر با آن مواجه است. تحقیقات نشان می ذهند بین افزایش میزان گازهای گلخانه ای موجود در اتمسفر با گرم شدن کره زمین ارتباط مستقیمی وجود دارد. از آنجایی که در بین گازهای گلخانه ایف دی اکسید کربن عمده ترین گاز موجود می باشد لذا حدود نیمی از سهم گرم شدن زمین ناشی از افزایش غلظت دی اکسید کربن می باشد. بحث گسترش پوشش گیاهی در زمین جهت ذخیره کربن اتمسفری در زی توده گیاهی و خاک ها، ساده ترین و ارزان ترین راهکار ممکن برای کاهش دی اکسید کربن اتمسفری مطرح است. بنابراین به منظور کاهش دی اکسید کربن اتمسفری و ایجاد تعادل در محتوای گازهای گلخانه ای، کربن موجود در اتمسفر بایستی طی فتوسنتز جذب و در فرم های متعدد در اکوسیستم های مختلف ترسیب شود، تکرار این فرایند منجر به کاهش غلظت گازهای گلخانه ای می شود. جنگل ها از جمله اکوسیستم های مطرح هستند که با ترسیب کربن اتمسفر در بیوماس و خاک نقش مهمی در کاهش غلظت کربن اتمسفری دارند. این اکوسیستم ها به دلیل برخورداری از شرایط خاص اقلیمی و اکولوژیکی دارای بیشترین تولید بیوماس در واحد سطح در خشکی های کره زمین هستند و به همین دلیل دارای بیشترین قدرت و سرعت در ذخیره کربن می باشند. نابودی و آتش سوزی جنگل ها به عنوان یکی از دلایل گرم شدن دمای زمین مطرح شده است. در حقیقت درختان با جذب دی اکسید کربن آن را ذخیره می نمایند که در اثر سوختن آن را آزاد می نمایند. بنابراین آتش سوز در جنگل ها می تواند به عنوان یکی از دلایل افزایش میزان دی اکسید کربن در اتمسفر و در نتیجه گرم شدن زمین مورد توجه قرار بگیرد. کاهش جنگل ها در زمین هم باعث کاهش ظرفیت فتوسنتز گیاهان و هم باعث آزاد شدن کربن از زمین جنکل ها می شود. از آنجایی که افزایش بیوماس گیاهی، معادل افزایش ترسیب کربن، افزایش حاصلخیزی، افزایش نگهداشت آب، جلوگیری از فرسایش آبی و بادی و و جلوگیری از افزایش دمای جهانی است، لذا به نظر می رسد برای داشتن یک اکوسیستم پایدار و بهره برداری گایدار از منابع، توجه کردن به گرم شدن کره زمین ضروری باشد. جنگل ها به دلیل اینکه بر اثر اعمال مدیریت های مختلف واکنش مختلف به میزان ترسیب کربن دارند لذا با توجه به توانایی بالای ترسیب کربن پوشش گیاهی و بالاخص خاک جنگل ها، می توان اقدامات مدیریتی را طوری انتخاب نمود که علاوه بر بهره برداری پایدار از منابع این امکان وجود داشته باشد که به افزایش توان ترسیب کربن نیز کمک کرد.

تغییر اقلیم، گرمایش زمین، گازهای گلخانه ای، ترسیب کربن، جنگل