محسن عساکره - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست - آلودگی هوا - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان - اهواز - ایران
محمد صادق صخاوت جو - گروه مهندسی محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان - اهواز - ایران
رضا جلیل زاده - گروه مهندسی محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان - اهواز - ایران

این مطالعه به منظور بررسی تغییرات مکانی سرب، آهن و نیکل در خاک و هوای نمونه برداری شده از فواصل مختلف جاده اهواز - شوش انجام شد. بدین منظور 6 ایستگاه نمونه برداری در فواصل حدوداً 20 کیلومتری از همدیگر در طول جاده انتخاب شده و از فواصل 15،1 و 30 متری از سطح جاده از هوا و خاک آن ها نمونه برداری صورت گرفت. سپس مقادیر فلزات سنگین سرب، نیکل و آهن در تمامی نمونه های خاک و هوا اندازه گیری شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان دادند که غلظت سرب در تمامی ایستگاه ها در نمونه های هوا و خاک با افزایش فاصله از سطح جاده بطور معنی داری کاهش می یابد بطوریکه در تمامی ایستگاه ها حداکثر مقدار سرب در فاصله 1 متری از جاده و حداقل مدار سرب در فاصله 30 متری از جاده مشاهده شد که این نشان می دهد که سرب موجود در هوا و خاک مجاور جاده منشاء ترافیکی دارد. اما در رابطه با آهن و نیکل مشاهده شد که با افزایش فاصله از جاده مقدار این فلزات در هوا و خاک تفاوت چندانی نکرد که این نشان می دهد که این فلزات بیشتر منشاء صنعتی دارند تا منشاء ترافیکی. در میان ایستگاه های مختلف نیز مشاهده شد که ایستگاه شماره 1 که در خروجی اهواز قرار داشت نسبت به سایر ایستگاه ها از نظر هر سه عنصر سنگین مورد مطالعه وضعیت آلوده تری داشت که دلیل آن را می توان به ترافیک بیشتر در این ایستگاه و نیز فعالیت های صنعتی بسیار زیاد در شهر اهواز و در نتیجه مقدار بیشتر فلزات در هوا و خاک مناطق نزدیک به شهر اهواز نسبت داد. همچنین مشاهده شد که بین مقدار فلز در هوا و خاک همبستگی مثبتی وجود دارد بطوریکه بیشترین مقدار عناصر سنگین معمولاً در ایستگاه هایی مشاهده شد که بیشترین غلظت این فلزات را در هوای خود داشتند.

فلزات سنگین، آلودگی هوا و خاک، فاصله از جاده