جایگاه الگو در زیبایی و هویت بخشی به معماری

از نخستین پرسش هایی که به هنگام مشاهده ی یک بنا یا بطور کلی یک اثر معماری در ذهن انسان پدید می آید این است که این اثر زیبایی و چشم نوازی خود را مدیون کدام عامل است؟برای این سوال پاسخی دقیق و قاطع وجود ندارد یعنی برای مفهوم زیبایی نمی توان تعریفمطلقی ارائه کرد زیرا که کیفیت روحی فضاها دقیقا قابل سنجش و توصیف پذیر نیست و نمی توان بر آن نامی نهاد و همین کیفیت بی نام است کهمبنای اصلی حیات و روح هر انسان، بنا،شهر و در کل طبیعت است . احساس روحی افراد به هنگام حضور در یک فضا تحت تاثیر عو امل محیطی و فردی است که هر یک بسته به شرایط متفاوت قابل بررسی می باشد . انسان از زمانی که بهمعماری مبادرت ورزیده، به نیازهای روحی و باطنی و حس زیبایی شناسی نیز توجه داشته است تا با استفاده از این امر موجبات زندگی خود را در محیطی مطلوب و زیبا فراهم آورد . تقابل بین معماری و زیبایی شناسی موجب به وجود آمدن مبحث جدی و پیچیده ای می شود و باید به این نکته متذکر شد که زیبایی شناسی به تنهایی ملاک و معیار سنجش اثر هنری و معماری محسوب نمی شود . آثار معماری بر خلاف آثار سایر هنرهای زیبا صرفأ منظور زیبایی شناسی ندارند. آنها تابع شرایط دیگری هستند که از مقوله هنر به کلی خارج و ناظر به فایده عملی هستند . بنابراین برتری هنرمند در معماری همین نکته است که با وسایل مختلف بکوشد تا هدف های زیبا شناسی را با اهداف عملی وفق دهد . زیبایی بیان شده نمی تواند ونباید در تضاد با عملکرد باشد بلکه باید هم سو در ارتقای آن باشد . یعنی تنها ایجاد زیبایی در یک بنا و اثر معماری کافی نیست بلکه معمار باید برای ایجاد هویت در بنا بکوشد و مبحث زیبایی شناسی بدنبال آن مطرح می شود . هویت هر بنا از تکرار مستمر الگوهای خاصی از رویدادها در آن مکان حاصل می شود و همین هویت است که در مخاطب احساس تعلق ایجاد می کند و درک زیبایی بنا نیز بدنبال آن بوجود میاید . بنابراین ایده گرفتن از الگوها در خلاقیت های جدید متضمن زیبایی در اثر معماری می شود . یعنی زیبایی به تنهایی مبنای قضاوت در آثار معماری نیست بلکه باید این زیبایی در ظرف مکان خلق گردد . بنابراین زیبایی یک اثر معماری معلول الگوهای ساختاری و هویت آن اثر است . گفته ی اخیر بیانگر اهمیت الگو در زیبایی شناسی معماری به عنوان یکی از اصول ضروری است . آگاهی و ایده برداری از الگوها و تجربه ها در طرح های جدید می تواند ضامن زیبایی طرح باشد . که هدف از تدوین این مقاله بررسی جایگاه الگو در طراحی و نقش آن در زیبایی شناسی است

Keywords:

الگو , زیبایی شناسی , هویت , طراحی