رضا نصرتی مراللو - کارشناسی ارشد معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران
بهرام وزیری فراهانی - دانشیار گروه کارشناسی ارشد معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران.
ساحل قاسمی بغدادی - کارشناسی ارشد معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران.

حرکت و جنبش از ویژگیهای حیات انسان است و دارای انگیزه و ریشهای در سرشت او و عاملی برای رشد و سلامت و نشاط اوست. انسان نیازمند به حرکت وحتی ناگزیر از حرکت است. حرکت مهمترین عامل زندگی است و در جزء جزء عناصر قرار دارد. از یک مولکول کوچک گرفته تا کهکشان های دور دست. تحرک یکیاز مبانی هر نوع لذت بصری میباشد. این تنشها را بیننده از طرف خودش به تصاویر ایستا اضافه نمیکند بلکه تنش نیز مثل اندازه، شکل، موقعیت و رنگ مشخصهجدایی ناپذیر هر جسمی است که باید ادراک شود. از آن جا که این تنشها دارای قدرت و جهت هستند میتوان از آنها به عنوان نیروهای روانشناختی نام برد. با توجه بهنگرش فیزیک کوانتوم به جهان هستی، که عملاً دیدگاه پویا و غیر ثابت را جایگزین دیدگاه ایستایی می داند. همچنین با در نظر گرفتن باورهای سنتی ما، بایدپذیرفت که هیچ ایجادی پایدار نیست. زیرا که نه در جزء و نه در کل و نه در عوامل جزء، بهرهگیری ثابت نبوده و پویا و متغیر است. ساخت و سازهای معمارانه، جزء بارزترین سازه های دست ساخت بشری میباشند و بدیهی است که از قوانین مذکور مستثنی نیستند. یک پدیده معمارانه همواره از درون و بیرون تحت تأثیر عوامل متغیری است که ناگزیر نگرشی پویا ایجاد میکند. در همین راستا حرکت در معماری ایرانی اسلامی نیز یکی از مفاهیم بنیادین است که معماران ایران زمین از -گذشته های دور تاکنون تلاش کرده اند آن را در آثار معماری خود به کار گیرند. حرکت در فضا در طول زمان، امکان شناخت کامل از فضای موجود را به دست میدهد. در حقیقت حرکت را می توان ابزاری جهت بیان فضا در طول زمان دانست. همچنین حرکت در فضای معماری امکان دریافت تجربیات جدید و ادراک فضایی رابه دست می دهد. در این مقاله ابتدا به شناخت مفهوم حرکت در فضای معماری و چگونگی دریافت حرکت در فضای معماری ایران پرداخته می شود سپس با هدفبازشناسی ویژگیهای مادی و معنوی مفهوم حرکت، تبیین کیفیت تجلی آن در آثار معماری معاصر ایران تدوین شده است. که در این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی و همچنین مطالعات کتابخانه ای، آثاری از بناهای معماری معاصر ایرانی به عنوان نمونه موردی که در طراحی آنها مفهوم حرکت به عنوان ایده در نظر گرفته شده اند، استفاده گردید.

حرکت، معماری معاصر، ایران