سیده بهناز فراهنگ پور - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آذربایجان شرقی،دانشکده معماری و هنر،تبریز، ایران

مفهوم زیبایی شناسی در آثار اسلامی، مطابق با آنچه که به عنوان زیبایی شناسی از قرن هجدهم تحت عنوان رایج شدنمی باشد. برای درک مبادی هنر وزیبایی در اسلام باید از پنجره عرفان و مفاهیم معنوی نگریست تا با درک عاجزانه خود از عظمت هستی بتوان به اصول و مبادی متعالی ای که معماران و هنرمندان اسلامی در آثارشان به کار گرفته اند، پی برد.ایران همواره پایگاه صاحب نامی برایعرفان به شمار می رفته و در دامان خود، عرفای زیادی را پرورش داده است اما متاسفانه امروزه ایران تبدیل به محل و جولانگاه عرفان کلیه اقوام و ملل مختلف گردیده و شاهد نوعی القای فرهنگی گشته ایم. شاید این مساله به علت به روزنشدن و کاربردی نشدن تفکرات و چهارچوب عرفان نظری و ملی ایران برای ارائه به نسل جدید و دنیای امروز است. هنرمند مسلمان مانند هر هنرمند راستیندیگری راوی شهود خود است. شهود یعنی شاهد و تسلیم واقعیت و دریافت پیام از جانب حق که در لحظه ای بر انسان نازل می شود. هنرمند عارف همواره سعی بر آن دارد که آنچه از عظمت هستی دریافت کرده، در هنر خود متجلی سازد اما علی رغم حضور بی نظیر هماهنگی، وحدت و تعادل در آثارشان همواره حرفی ناتمام و یک کمال ناپیدا در پس رنگ و فرم آثار زمینی پیداست.با نظر به آثار معماری گذشتگان و اظهار عجز در برابر عظمت و شکوه آنها، پی به این مساله می بریم که معماران اندیشمند و اندیشمندان معمار ایرانی پس از گذر از پله عقل پا به پله عشق نهاده و این آثار همه تجلیات دنیای عشق است که دنیایوجد و ذوق، حیرت و تعجب و دنیای بی ابزاری است.در این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای سعی بر آن شده است که آثار گذشته معماری ایرانی را از دیدگاه تفکر خالق اثر بررسی کرده تا با بدست آوردن نکاتی از جایگاه و نحوه به کار گیری عرفان در اندیشه معماران ، راهکارهایی برای آینده معماری ایران ارائه دهیم

زیبایی شناسی هنر اسلامی معماری ایرانی عرفان در هنر اسلامی