محمدرضا بمانیان - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر و معماری، تهران، ایران.
فرزانه علی محمدی - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر و معماری،تهران، ایران.
سحر ارجمندی - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر و معماری،تهران، ایران.

زیباییشناسی شاخهای از فلسفه است و در رابطه با تحلیل مفاهیم و راهحل مسائلی بحث میکند که از تامل در خصوص موضوعات ادراک زیباییشناسی برمی خیزد. در ادوار مختلف تاریخی اندیشمندان زیادی درباره زیبایی شناسی نظریه داده اند و نیز به تعریف زیبایی پرداخته اند که با توجه به نکات به دست آمده از هر یک از تعاریف؛ عناصر اصلی تعریف زیبایی استخراج شده است. اصولی همانند تناسب، توازن، تقارن، نظم و ترتیب و ... . ازطرفی در کلام بزرگان عرصه معماری عوامل متعددی که بر شناخت الگوهای فضایی و درک زیبایی شناسی موثر است، آورده شده است. بر این اساسدریافت زیبایی در سه مرتبه صورت می گیرد: زیبایی شناسی که دارای توازن و هماهنگی باشد و بیننده به طور ناخودآگاه ویژگی هایی همچون نظم وترتیب، توازن وتناسب را از آن دریافت کرده و زیبایی آن را حس کند.چنین پیام هایی قائده مند و دارای نظم هستند؛ پیام های پیچیده ای که به طور مستقیم قابل دریافت نیستند. در این پیام ها فرآیند ساخت سوپرنشانه ها انجام می گیرد به طوری که رضایت خاطر را به همراه دارند و سوم بخش هایی ازمغز می توانند نسبت به محرک های خارجی بدون دخالت ضمیر خودآگاه واکنش نشان دهند. شهر قزوین ک ه از شهرهای مهم و تاریخی ایران بوده و در مسیر جاده ابریشم قرار داشته است، همچنین در دوره صفویه به عنوان پایتخت انتخاب شدهو همواره مورد توجه خاص گذشتگان بوده، معماری نغز و بی نظیری در بناهای آن صورت گرفته است. در دوره قاجاریه نیز خانههای زیادی در این شهرساخته شده که هریک دارای اهمیت تاریخی و معماری زیادی میباشند. در راستای پاسخگویی به سوالاتی از قبیل اینکه: آیا در معماری خانههای سنتی ایرانی اصول زیبایی شناسی مدنظر قرار میگرفته اند؟ یا اینکه کدامیک از عناصر شکلدهنده زیبایی در شکل گیری فضاهای خانه های سنتی شهر قزوین به کار گرفته شده اند؟ اصول زیبایی شناسی مستخرج از تعاریف اندیشمندان در ده نمونه از خانه های سنتی شهر قزوین مورد بررسی قرار گرفته است که سه نمونه از آنها به عنوان شاهد در اینجا آورده شده است. نتایج حاصل از بررسیها نشان دهنده این موضوع است که تناسبات هندسی، تناسبات فضایی باز و بسته و تناسب در قرارگیری فضاها، همچنین سلسله مراتب در قسمت ورودی خانه ها، و نیز از ورودی تا فضاهای داخلی، وجود تقارن و ... در همه نمونه ها وجود دارد و این مطلب توجه خاص معماران ایرانی به اصول زیبایی شناسی را نشان می دهد. روش مورد استفاده در این پژوهش تفسیری تاریخی بوده و تحلیلهای مربوط به بناها با روش استدلال منطقی صورت گرفته است

زیبایی شناسی، خانههای سنتی، شهر قزوین