فرزانه نیکفر - رئیس بهداشت پتروشیمی شهید تندگویان ،علوم و تحقیقات زاهدان
محمد یزدی - کارشناس ارشد HSE فلات قاره
نسترن محافل - کارشناس ارشد بیو فیزیک
مهناز نصرآبادی - استادیارعلوم و تحقیقات زاهدان

گاز کلر یکی از مواد خطرناک است که درصنایع نفتی کشور مورد استفاده قرار می گیرد. با وجود تلاش های انجام شده جهت کنترل رهایش گاز کلر، رهایش ناگهانی آن در تأسیسات مربوطه رخ می دهد. عدم انجام اقداماتمناسب پس از انتشار این گاز می تواند منجر به صدمه جدی بر روی سلامت کارکنان و جمعیت ساکن اطراف ناحیه صنعتی گردد. مطالعه حاضر سناریوهای انتشار گاز کلر را بررسینموده، سطوح اضطرار را مشخص کرده و الگویی بهینه از واکنش مؤثرتر و سریع تر با حداقل اقدامات لازم جهت کنترل شرایط اضطراری فراهم می کند. روش بررسی: در این مقاله با استفاده از مطالعه خطر و فرایند( Hazard and Operability Study= Hazop ( و ماتریس ریسک سناریوهای ممکن انتشار گاز کلر در واحد مخازن ذخیره در پایانه نفتی بررسی شد. سپس فواصل خطراین سناریوها با توجه به Emergency Response Planning Guideline 1-2- 3 تعیین گردید. با توجه به شدت گسترش آلودگی و جمعیت در معرض خطر سناریوهای بدست آمده در چهار سطح اضطرار تعریف شده ی مرکز ایمنیطراحی فرایندهای شیمیایی Chemical Process Safety=CCPS Center دسته بندی شد . در نهایت برای هر دسته از سناریوها با توجه به سطح اضطرار فرآیندهایشیمیایی مربوطه الگویی بهینه از برنامه واکنش در شرایط اضطراری ارائه گردید . یافته ها: بر اساس نتایج این مطالعه، سناریوهای انتشار گاز کلر به دلیل انفجار فاجعه بار مخزن و نقص اسکرابر در فصلتابستان در سطح اضطرار 4 و در فصل زمستان در سطح اضطرار 3 ، انتشار گاز کلر به واسطه پارگی خطوط کلر در فصول تابستان و زمستان در سطح اضطرار 3 و انتشار گاز کلردر نتیجه نشتی از فلنج ها و گسکت ها در سطح اضطرار 2 از استاندارد سطوح اضطرار مؤسسه CCPS طبقه بندی گردید. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که آنالیز خطراتفرایندی به صورت سیستماتیک با استفاده از روش های شناسایی خطرات مانند Hazop و آنالیز پیامد می تواند در شناسایی حوادث احتمالی بزرگ نقش مؤثری داشته باشد. همچنین با دسته بندی سناریوهای رهایش در یکی از سطوحاضطرار CCPS می توان الگویی بهینه جهت مدیریت در شرایط اضطراری انتخاب نمود

مدیریت بحران