محمدجواد ثقه الاسلامی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
محسن پویان - مربی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
سیدغلام رضا موسوی - مربی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

بنه یکی از گونههای درختی مقاوم به خشکی است که در کوهستان های خشک و نیمهخشک میرویـد . ایـن گونـه گیـاهی علاوه بر کاربردهای خوراکی و صـنعتی نقـش بـسزایی در تنـوع زیـستی، بـه ویـژه در مـورد حیـات وحـش دارد . شناسـایی رویشگاه این درخت در مناطق مختلف می تواند کمک مؤثری در جلوگیری از تخریب این سرمایه ملی باشد . این پـژوهش به منظور مطالعه و بررسی وضعیت رویشگاه های بنه در استان خراسان جنوبی انجام شد . مناطق مهم دارای پوشش گیاهی بنه در این استان عبارتند از : دشت مرغ ( حومه درمیان ) ، چنشت ( حومه سربیـشه ) ، چهکنـد ( حومـه بیرجنـد ) ، شـاه سـلیمان علـی PH ( حومه خوسف ) و افضل آباد ( حومه نهبندان .) مطالعه خاک منـاطق مـذکور نـشان داد در اغلـب منـاطق مـورد بررسـی خاک قلیایی و بافت خاک لوم - شنی بوده و در مورد عناصر غذایی ازت و فسفر کمبود زیادی وجود دارد . در منطقـه مـرغ و چنشت درختان بنه مشاهده شده متعلق به دو گونه Pistacia atlantica و P. khinjuk و در سایر مناطق فقـط متعلـق به گونه Pistacia atlantica بود . بیشترین پراکنش درختان بنه در منطقـه افـضل آبـاد و مـرغ مـشاهده شـد . در ایـن دو منطقه نهالهای جوان بنه دیده نشد . این امر را می توان به خشک سالیهای اخیر نسبت داد . جهت حفـظ و گـسترش پ وشـش گیاهی بنه در این مناطق نهالکاری و آبیاری آنها توصیه میشود . با توجه به وجود نهالهای جوان بنـه در دو منطقـه چهکنـد و چنشت میتوان نتیجه گیری کرد که امکان گسترش پوشش گیاهی بنه در این منـاط ق وجـود دارد . بـه جهـت شـیوع آفـت کرم مغز خوار بنه در برخی مناطق ( به ویژه افضلآباد ) بررسی روشهای مختلف مبارزه با این آفت ضروری است . در مورد بهرهبرداری اقتصادی از این رویشگاه ها پیشنهاد میشود در خصوص چگـو نگی اسـتخراج سـقز ( بـه ویـژه در افـضل آبـاد ) و همچنین امکان پیوند زدن پسته روی پایه بنه مطالعاتی صورت گیرد

پسته وحشی ( بنه ) ، خراسان جنوبی، خاک، بهرهبرداری اقتصادی، پوشش گیاهی