مرتضی صادق عمل نیک - دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه قم

از نظر اسلام هر مسلمان در هر مکان و زمان و موقعیتی که هست بایستی پاسدار امانت ها و نعمت های الهی از جمله محیط زیست باشد. همچنین ضروریست با پیشگیری از نابودی و تلف شدن منابع طبیعی (مانند آب، خاک، هوا، گیاهان، جانداران و...) از طریق رعایت امانت داری و حفاظت از محیط زیست، رسالت خود را به درستی انجام دهد. در منابع اصیل اسلامی آمده است که انبیای الهی(ع) به کشاورزی و درختکاری ارج می نهادند و خود پیوسته به آن اشتغال داشتند. صیانت و حفاظت و پاسداری از محیط زیست از جمله آب، خاک، هوا، گیاهان و جانداران و ... در اسلام و سیره نبوی، یک تکلیف و وظیفه فردی و اجتماعی برای مسلمانان و یک تکلیف حکومتی معرفی شده است. از جمله اهداف کشور ما اقتدار و عزت ملی در زمینه های مختلف است. سند بلند مدت چشم انداز بیست ساله و سیاست های کلی برنامه چهارم، معیلرها و ارزشها و اخلاق اسلامی و حرفه ای و مهندسی لازم است تا مبنای استراتژی انتقال و توسعه علمی و تکنولوژی و توسعه پایدار کشور قرار گیرد. شناخت تکنولوژی و توسعه ابعاد و عناصر مختلف علمی و تکنولوژی بر اساس اخلاق اخلاق مهندسی اسلامی، مهمترین محور توسعه پایدار جمهوری اسلامی ایران است. شناخت درست مشکلات ناشی از بی توجهی به اخلاق اسلامی و اخلاق مهندسی، تحقیقات پراکنده و موازی و عدم توجه به رفتارهای نادرست پژوهشس، مشکلات ناشی از انتقال و توسعه تکنولوژی بدون رعایت اخلاق مهندسی و راهبرد توسعه تکنولوژی، نیاز کشور به یک برنامه مدون برای رشد و توسعه تکنولوژی بر اساس معیار ها و ارزشهای اخلاق اسلامی و مهندسی هر چه بیشتر احساس می شود. همچنین نیاز به درک این مسئله که، جذب و هضم و ایجاد و توسعه تکنولوژی مستلزم درک اخلاق اسلامی و مهندسی و کسب توانمندی پژوهشهای علمی و تکنولوژیکی است. بعلاوه درک این مسئله که، بدون درک و اجرای اخلاق مهندسی و اینکه انتقال تکنولوژی باید در قالب یک برنامه توسعه تکنولوژی داخلی، (انتقال، جذب و هضم و نوآوری و بومی کردن تکنولوژی) محقق شود و یا از طریق فعالیتهای پژوهش ی هدفمند میسر است. اولین قدم در انتقال تکنولوژی شناسایی نیاز ها و تبدیل آنها به مشخصات تکنولوژی است. مراکزی مانند دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشکده های توسعه تکنولوژی، و مراکز صنعتی اگر دارای برنامه هدفمند و راهبرد مشخصی باشند، نقش اساسی در توسعه تکنولوژی خواهند داشت. در این مقاله درباره موارد فوق الذکر بر اساس اخلاق مهندسی، حفظ محیط زیست و توسعه پایدار بحث و بررسی می شود

تحقیقات علمی، فناوری، مدیریت توسعه تکنولوژی، اخلاق مهندسی