سیدمیلاد میرعماد - دانشجوی دکتری مهندسی هسته ای گرایش کاربرد پرتوها
مجتبی مستجاب الدعواتی - هیات علمی دانشگاه اصفهان

مواد پرتوزای طبیعی با غلظت های مختلف، در لایه های زمین پخش شده اند. با استخراج مواد از زمین و بازپروری آن ها در صنایع مختلف، احتمال تجمع این مواد در غلظت های بالاتر در فراورده ها، تجهیزات و پس ماندها وجود دارد. یکی از این صنایع، مراکز استخراج و پالایش نفت و گاز می باشد. در اثر تجمع مواد پرتو زا، میزان پرتوگیری کارکنانی که در این مراکز کار می کنند بالا می رود و در دراز مدت امکان ابتلا به سرطان هایی مانند سرطان ریه، خون و ... را در آن ها افزایش می دهد. بنابراین بازرسی این مراکز به منظور ایمن سازی و محافظت از کارکنان آن ها امری حیاتی است. در این مقاله مکان ها و تجهیزاتی که در استخراج و پالایش نفت احتمال انباشت مواد پرتوزا در آن ها بالا است را معرفی کردیم. همچنین نوع رادیوایزوتوپ های تجمع یافته به همراه فعالیت ویژه آن ها در برخی تجهیزات را بیان نمودیم. برای اندازه گیری میزان پرتوگیری و محاسبه آهنگ دز در کارکنان این صنعت دستگاه اندازه گیری مناسب را معرفی کردیم. در نهایت راه کاری را برای بالا بردن ایمنی کارکنان این صنعت ارائه نمودیم.

مواد پرتوزای طبیعی، خطرهای تابشی، صنایع نفت و گاز، کنترل آلودگی