امیر بهزاد برزگر - دانشجوی دوره دکتری زراعت , گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاور
افشین سلطانی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گ

جنبه های مختلف تغییر اقلیم مانند افزایش غلظت CO2 اتمسفری، افزایش دمـا و تغییـرات بارنـدگی از طریـق اثـر بـر رشـد گیاهان زراعی و سرعت تعرق بر عملکرد گیاهان زراعی مؤثراند . اما اثر قطعی تغییـر اقلـیم بـر عملکـرد گیاهـان زراعـی بـه برهمکنش های میان این عوامل متفاوت بستگی دارد . شناخت و درک این برهمکنش ها به ویـژه در اقلـیم هـای خـشک و نیمه خشک که به دلیل ساختار اکولوژیکی خاص خود بیش از سایر اقلـیم هـا نـسبت بـه تغییـرات محیطـی حـساس بـوده و آسیب پذیری بیشتری دارند , در طراحی راهبردهایی برای سازگار نمودن نظام های تولید غذا به تغییرات احتمالی اقلیم بسیار اهمیت دارد . هدف از این پژوهش بررسی اثر تغییرات درجـه حـرارت، غلظـت CO2 اتمـسفری و میـزان بارنـدگی برتـوان تولیدی نخود رقم جم در منطقه شمال غرب کشور ( مراغه ) با استفاده از شبیه سازی رایانه ای بود . برای پیش بینی تغییر اقلیم آینده در اثر دو برابر شدن غلظت CO2 از دو مدل (GISS) و (GFDL) استفاده شد . شبیه سـازی بـا اسـتفاده از مـدل CYRUSبرای حالت های اقلیمی در ترکیبی از دمـای معمـول و 6و5،4،3،2، +1 درجـه سـانتی گـراد افـزایش درجـه حرارت , بارندگی معمول و %10 افزایش و %15 کاهش در میزان بارندگی وغلظت CO2 فعلی و افزایش یافته با تاکیـد بـر شرایط اقلیمی محتمل در سال 2100 میلادی در 20 سال مختلف (1976 -1995) انجام شد . مقایسه عملکرد دانه درشـرایط اقلیمی فعلی و شرایط تغییراقلیم نشان دهنده افزایش 26/17 درصدی در متوسط عملکرد به دلیل کـاهش دوره رشـد گیـاه و زود رس تر شدن آن و در نتیجه انطباق بهتر رشد گیاه در شرایط دیم با ذخیره آبی خاک و کاهش دوره تنش انتهای فـصل رشد بود . این مطالعه همچنین نشان داد که شرایط اقلیمی آینده علیرغم افزایش عملکرد، سبب کـاهش پایـداری عملکـرد و افزایش مخاطره تولید در بومکشت های نخود در آینده خواهد شد .

تغییر اقلیم , شبیه سازی , عملکرد , ثبات عملکرد , نخود