محسن عباس زاده - کارشناس ارشد استخراج معدن
کورش شهریار، - دانشیار دانشکده معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
مصطفی شریف زاده - استادیار دانشکده معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
مهرداد حیدری - عضو هیئت علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی

ارزیابی مقاومت توده سنگ های درزه دار به منظور تحلیل رفتار سازه های سطحی و زیرزمینی از اهمیت بسیاری دارد . از آ ن جا که تنها آزمون های آزمایشگاهی بر روی نمونه های بکر نمی تواند معرف خواص توده سنگ در حجم بزرگ باشد و از سوی دیگر انجام آزمایش های پر هزینه برای تعیین مقاومت های برجای توده سنگ به ویژه در مراحل ابتدایی پروژه، توجیه پذیر نیست ، بنا بر این در صورتی که لغزش هایی در توده سنگ رخ داده باشدمناسب ترین روش بر آورد مقادیر مقاومتی توده سنگ ها، انجام آنالیز برگشتی لغزش ها است . روش هایی که امروزه کم و بیش برای حل این مشکل مد نظر قرار می گیرند استفاده از معیارهای گسیختگی تجربی مانند معیار موهر - کولمب یا معیار هوک - براون است . در این روش ها شاخص های مورد نیاز توده سنگ به کمک روش های مختلف از جمله طبقه بندی توده سنگ ها از دیدگاه مهندسی برآورد می شود . با توجه به تغییرات شدید خصوصیات توده سنگ معدن مس سونگون به علت تنوع آلتراسیون و هوازدگی، همچنین محدودیت برای تعیین عدم قطعیت های مقاومت چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی مصالح در برگیرنده دیواره های معدن مس سونگون، شاخص های مؤثر در طبقه بندی توده سنگ به صورت متغیرهای تصادفی فرض شده و طبقه بندی برای هر مرحله از حفاری صورت گرفته است. در این تحقیق طبقه بندی توده سنگ دیواره معدن مس سونگون با استفاده از دو روش RMR و GSI انجام شده است . شاخص های مؤثر در رده بندی به صورت متغیر تصادفی مورد تحلیل قرار گرفت . با توجه به تغییرات شدید خصوصیات توده سنگ، مقادیر مقاومت چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی هر لیتولوژی- آلتراسیون موجود در مقاطع مختلف با سطح اطمینان 90% برآورد شده است . سپس برای تولید توزیع چگ الی احتمالی متناسب با متغیر تصادفی مورد بررسی (مقاومت چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی)، از روش شبیه سازی مونت کارلو استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که شبیه سازی متغیرهای تصادفی خصوصیات ذاتی توده سنگ با انحراف معیار و ضریب تغییرات مناسبی انجام شده است.