علی نقی دهقان - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
فریدون رضایی - پژوهشکده علوم زمین ایران
علی قنبری - دانشگاه تربیت معلم تهران

در بسیاری از موارد، تحقیق درباره طراحی و اجرای سازه های زیرزمینی منحصرا با تخمین پارامترهای ژئومکانیکی توده خاک انجام می شود. بیان کمی و کیفی این پارامترها همانند حالت اولیه تنش ها، سطح آب زیرزمینی و نفوذپذیری بسیار مشکل است. برای رفع چنین مشکلی از پژوهش های صحرایی و تکنیک های تحلیل برگشتی استفاده می شود. هدف این روش ها صرفا تعیین مدل مکانیکی یا مقادیر ثابت های مکانیکی و نیروهای خارجی نبوده، بلکه اندازه گیری جابه جایی پیرامون سازه های زیرزمینی با ابزارهای رفتارنگاری و تعیین بارها و بر روی نگهدارنده ها و نهایتاً ارزیابی روش های طراحی پروژه موردنظر در طی اجرای آن است. در این مقاله داده های حاصل از رفتارسنجی تونل متروی کرج-خط 2 قطعه اول به طول 2495 متر به عنوان داده های اولیه تحلیل برگشتی به روش تک متغیره متناوب جهت مدل سازی در نرم افزار Plaxis 3D استفاده شده است. نهایتا با انجام عمل تحلیل برگشتی پارامترهای ژئومکانیکی توده خاک یعنی مدول الاستسیته، مدول پواسون، چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی که متفاوت با مقادیر ارائه شده اولیه است برآورد شد.

تحلیل برگشتی، نرم افزار Plaxis 3D، تونل متروی کرج، روش تک متغیره متناوب