حمید جلیلوند - استادیارگروه جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه مازندران

گونه های پالونیا از جمله گونه های بسیار سریع الرشد به شمار می روند، که به دلیل نیاز تولید چوب و کاهش فشار بهره برداری از جنگل های طبیعی، در کشورهای مختلف دنیا، مورد کاشت قرار داده شده است . گونه پالونیا فورتونی گونه ای است چند منظوره که می تواند، اگر دوران سازگاری خود را در کشور ما با اطمینان بالا پشت سر بگذارد، باعث افزایش درآمد زارعان و تولید چوب قابل ملاحظه ای در واحد سطح و اراضی کم بازده شود . این گونه در سال 1370 در جنگل تحقیقاتی شصت کلاته گرگان مورد کاشت قرار گرفته است . به علت محدودیت در قطع درخت، تعداد هفت دیسکت به عرض پنج سانتی متر، از محل بن درختان قطع شده، که به فاصله های 4 × 6 ، 5 × 8 و 6 × 10 متر کاشته شده بودند، نمونه برداری شد . پس از آماده سازی نمونه ها، عرض حلقه های رویشی درختان هفت ساله (7 × 7=49) در چهار جهت جغرافیایی اندازه گیری شد . رویش شعاعی حلقه ها در جهت های مختلف جغرافیایی، ابتدا در آنالیز واریانس ساده مورد آنالیز قرار گرفت . با توجه به نوع فواصل ( حد اقل دو نمونه در هر فاصله ی کاشت ) اختلاف معنی داری بین جهت ها و فواصل مختلف به دست نیامد . متوسط رویش هفت ساله به عنوان متغیر وابسته و متغیرهای اقلیمی بارندگی، متوسط درجه ی حرارت، شاخص حرارتی، تبخیر و تعرق واقعی و رطوبت نسبی سالانه و ماهانه در طول سال های متناظر، به منظور یافتن واکنش رشد این گونه نسبت به متغیرهای مذکور در مدل های رگرسیون مورد ارزیابی و شناسایی قرار گرفتند . از 78 مدل رگرسیون خطی ساده، فقط نه مدل معنی دار شناسایی شد ( سطح %5 و ). %1 تمامی مدل های رگرسیونی معنی دار نشان دادند که دما و شاخص حرارتی چه در سال و چه در ماه های فصل رشد روی رویش این گونه اثر مثبت داشتند . تنها یک متغیر رطوبت نسبی سالانه اثر منفی خود را روی رشد پالونیا آشکار ساخت . این تحقیق نشان داد که دما برای رشد پالونیا بیشتر از بارندگی اهمیت دارد و رطوبت نسبی بالا نمی تواند عاملی مؤثری در افزایش رشد باشد . بنا بر این با در نظر گرفتن عرض جغرافیایی محل رشد طبیعی گونه پالونیا معلوم میشود که شرایط گرم تر رویش گاه اصلی خود را هنوز از دست نداده و به بارندگی ترجیح می دهد .

پالونیا فورتونی، فاکتورهای اقلیمی، شاخص حرارتی، تبخیر و تعرق، رگرسیون