سعید حاجیان - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشور

با توجه به رشد فزاینده جمعیت پاسخگویی به تقاضای رو به افزایش برای تأمین مواد غذایی سالم و کافی با بهره وری بهینـه از منابع ژنتیکی موجو د امری ضروری است . تعداد کمی از گونه های گیاهی به عنوان محصول کشاورزی بـا زنـدگی انـسان درآمیخته اند که نخل خرما یکی از آن ها و شاید منحصر به فردترین آنهاست . ارزش غذایی بسیار بالا و مطمـئن بـه ویـژه در دوره های بحرانی مانند سیل، زلزله، جنگ و خشک سالی؛ تحمل بالا در برابر شرایط نامساعد آبی و خـاکی؛ عامـل ایجـاد و توسعه تمدن بشری در مناطق گرم و خشکجهان که شاید هیچ محصول دیگـری در آنجـا قابـل کـشت و پـرورش نباشـد؛ نقش کارآمد در برنامه های بیابان زدایی و توسعه فضای سبز شهری و هم چنین امکان تولیـد بـیش از 50 فـرآورده غـذایی و صنعتی از قسمت های مختلف میوه، هسته، برگ و تنه آن کـه امکـان ایجـاد اشـتغال سـالم، تولیـد درآمـد اقتـصادی و حتـی صادرات و ارزآوری را فراهم می سازد، از ویژگی های بارز این گیاه به شمار می رود . با وجود قدمت کشت زیـاد ایـن گیـاه در ایران ( حدود 4000 سال ) ، وجود غنی ترین منبع تنــوع ژنتیکی خرمای جهان ( حدود 400 رقم ) ، و بالا بودن میـزان سـطح زیرکشت، تولید و صادرات این محصول در کشور، هنوز اطلاعات جامعی در مورد تنوع زیستی آن جهت بهـره بـرداری در برنامه های تحقیقات به نژادی و احداث نخلستان های مدرن و تجاری با استفاده از ارقام برتر و سـازگار وجـود نـدارد . لـذا در این تحقیق استان خوزستان که یکی از شش استان اصلی خرماخیز کشور می باشد و خرما %70 تولید محصولات باغی آن را تشکیل می دهد، پلات بندی شد و در فاصله زمانی اسفند تا شهریورماه به تدریج به پلات ها عزیمت و در هـر پـلات بـسته بـه تراکم نخلستان ها بی ن 1-4 نخلستان که بیش ترین تنوع زیـستی خرمـا را داشـت ند انتخـاب گردیدنـد . بـرای هـر نخلـستان فـرم مشخصات محـل نمونـه بـرداری تکمیـل و از هـر رقـم شناسـایی شـده 1-3 درخـت علامـت گـذاری و بـر اسـاس فـرم هـای یادداشت برداری نسبت به ثبت موقعیت جغرافیایی و تعیین پراکنش 55 رقم مختلف خرما در استان خوزسـتان اقـدام گردیـد که به معرفی و تشریح آن ها پرداخته شده است .

خرما ، ارقام خرما، نقشه پراکنش خرما ، شناسایی ارقام خرما، ارقام خرمای خوزستان