محمد عباسی - عضو هیات علمی، موسسه آموزش عالی عمران و توسعه

اکوتوریسم یا گردشگری در طبیعت به عنوان یکی از پرجاذبه ترین و درعین حال پرمنفعت ترین علوم وابسته به منابع طبیعی و محیط زیست تلقی می شود که به عنوان ابزاری مناسب برای افزایش درآمد ملی کشورها به شدت مورد توجه قرارگرفته است. در این بین روستاها بیشترین منفعت را از توریست جاذبه های طبیعی خواهند داشت و موجب رشد اقتصادی و در نهایت توسعه روستاها خواهد شد. لذا برنامه-ریزی مناسب برای شناسایی مناطق مستعد برای اکوتوریسم ضروری است. در این راستا نیاز به نقشه مناطق با پتانسیل اکوتوریسم احساس می شود. روش های مختلفی برای دستیابی به نقشه پتانسیل اکوتوریسم وجود دارد. این تحقیق سعی دارد با کمک ویژگیهای ژئومورفولوژیک حوزه مانند شیب، اقلیم، آب و هوا و ساختار زمین شناسی در محیط سیستم اطلاعات مکانی (GIS) یک روند خودکار برای تهیه نقشه مناطق تفرج گسترده برای صنعت اکوتوریسم ارائه نماید. سیستمهای اطلاعات مکانی به عنوان یک سیستم موفق در تصمیم-گیری های مکان مبنا مطرح می باشند. در این راستا مدل های موجود به کمک برنامه نویسی Arcobjects در محیط نرم افزار ArcGIS پیاده-سازی شده و پس از ورود لایه های مکانی و توصیفی مورد نیاز به محیط نرم افزار و اجرای برنامه، لایه های مکانی بر اساس منطق بولین و شرایط مدل (که دینامیک طراحی شده است) تلفیق شده و نقشه مناطق با پتانسیل تفرج گسترده در سه سطح طبقه 1، طبقه 2 و نامناسب تهیه گردیده است. در مطالعه موردی حوزه آبخیز سد مخزنی خرم رود شامل چهار روستا در استان همدان، ابتدا لایه های مکانی و توصیفی طبق ورودی برنامه تهیه و پس از ایجاد پایگاه داده مکانی نسبت به اجرای برنامه اقدام گردید. در منطقه مورد مطالعه حدود 37 درصد مساحت مناطق تفرج گسترده با اولویت 1، حدود 59 درصد مناطق تفرج گسترده با اولویت 1 و 4 درصد مناطق نامناسب برای تفرج گسترده بوده است و هر چهار روستا مورد مطالعه در منطقه تفرج گسترده با اولویت 1 قرار گرفته اند. یعنی روستاهای منطقه مورد مطالعه می توانند به عنوان یک منطقه مفید برای صنعت اکوتوریسم انتخاب شوند.

اکوتوریسم، سیستم اطلاعات مکانی (GIS)، روستا، تفرج گسترده